5032125058

W latach 1893-1898 w IGWiL botanikiem i fizjologiem roślin był też Eugeniusz Filipowicz Wotczał (1864-1937). Wykładał on w latach 1893-1898 fizjologię z mikrobiologią. Zajmował się ruchem wody w roślinach i odpornością na suszę. Wieńczysław Zaleski (1871-1936), wykładowca fizjologii roślin i mikrobiologii w latach 1899-1903 w Charkowie współpracujący z Pałładinem, prowadził badania na temat metabolizmu białek, roli związków żelaza i fosforu w roślinach oraz wpływu różnych bodźców na oddychanie. W 1905 r. Katedrę Fizjologii Roślin i Mikrobiologii w IGWiL objął Włodzimierz Butkiewicz (1872-1942).

Reasumując przedmiotem badań prowadzonych w tym okresie w Puławach były: zagadnienia asymilacji dwutlenku węgla, mineralnego odżywiania w tym przyswajania azotu, oddychania z wyjaśnieniem roli oddychania beztlenowego wówczas zwanego śródcząsteczkowym, stosunki wodne w komórkach i rozmnażanie. Obszerna problematyka tych podstawowych procesów fizjologii roślin świadczy o wysokim na owe czasy poziomie naukowym nowoaleksandryjskiej uczelni - IGWiL.

Wydział Rolniczy Towarzystwa Kursów Naukowych (1906-1911)

W 1906 r. powstał Wydział Rolniczy przy Towarzystwie Kursów Naukowych w Warszawie (w skrócie TKN), niezależny od działalności Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Puławach. Towarzystwo to, zgodnie z akceptacją władz rosyjskich, miało organizować w języku polskim wyłącznie wykłady naukowe. Tymczasem realizowano cały program uniwersytecki na wysokim poziomie. Najlepiej oddaje to cytat ze sprawozdania działalności TKN: „Usiłowano zorganizować Polską Wyższą Uczelnię. Całym kapitałem przedsięwzięcia była NADZIEJA a jedynym interesem - POSTĘP OŚWIATY WYŻSZEJ. Prawem na którym oprzeć się miała uczelnia to PRAWO DO ŻYCIA NAUKI POLSKIEJ”.

Przy udziale Rady Naukowej opracowano trzyletni program studiów. Botanikę realizowano w I i II semestrze po 4 godz. wykładów i po 2 godz. ćwiczeń tygodniowo. Jej wykładowcą był Zygmunt Wóycicki (1871-1941). Fizjologię roślin umieszczono w programie IV semestru, w zakresie tylko 2 godz. wykładów tygodniowo. (Rys. 1).

W TKN fizjologię roślin wykładała prof. Gabriela Balicka-Iwanowska (1871-1962), natomiast Adam Marian Czartkowski (1881-1958) - anatomię i fizjologię roślin.

Balicka-Iwanowska studiowała w Genewie, gdzie doktoryzowała się w 1893 r. Po powrocie do kraju pracowała w Krakowie z Emilem Godlewskim. Tematem jej badań był wpływ światła i soli mineralnych na metabolizm białek i węglowodanów u roślin.

Duże zasługi do rozwoju fizjologii roślin włożył Adam Czartkowski. Opublikował pierwszy w Polsce przewodnik do ćwiczeń dla studentów „Doświadczenia z fizjologii roślin” (1910). Od 1911 r. był on profesorem anatomii i fizjologii roślin na Wydziale Przyrodniczym w Wolnej Wszechnicy Polskiej i w Wyższej Szkole Ogrodniczej w Warszawie. Po I wojnie światowej zamieszkał w Łodzi, gdzie pracował na Wydziale Farmaceutycznym, jako kierownik Katedry Botaniki farmaceutycznej i był dziekanem tego Wydziału. Był on nie tylko botanikiem, lecz również historykiem i znakomitym szopenistą, a zarazem publicystą politycznym.

W podsumowaniu - Towarzystwo Kursów Naukowych odegrało wielką role w rozwoju nauki w Polsce - stało się prekursorem wydziałów: Rolniczego, Ogrodniczego i Leśnego SGGW.