5033108516

OLEJKI ETERYCZNE

bądź przez wyciskanie lub wytłaczanie (świeża owocnia roślin cytrusowych). Najszerzej stosowaną metodą otrzymywania olejków jest destylacja z parą wodną. Podczas destylacji z parą wodną skład olejku ulega pewnym zmianom. Są one na ogół tak małe, że nie mają istotnego wpływu na obniżenie wartości zapachowej czy terapeutycznej olejku. W handlu znajdują się zazwyczaj olejki rektyfikowane.

Do specjalnych metod (stosowanych w przemyśle perfumeryjnym) należy metoda wytrawiania olejków z płatków kwiatowych tłuszczami na zimno lub w podwyższonej temperaturze.

Właściwości fizykochemiczne. Olejki eteryczne wykazuję wiele wspólnych cech:

Są lotne z parą wodną, mają charakter lipofilowy, odznaczają się charakterystycznym zapachem.

-    W temperaturze otoczenia (około 18°C) posiadają konsystencję płynną, oleistą. Niektóre z olejków przy dłuższym staniu zestalają się. Stałe składniki olejku nazywamy stearooptenami, płynne oleoptenami (np. stearoptenem Menthae piperitae oleum jest mentol, Anisi oleum - anetol).

Kropla olejku naniesiona na bibułę daje tłustą plamę, która zanika po kilku godzinach (odróżnienie olejków eterycznych - Olea aetherea od olejów tłustych - Olea pingua). Są zazwyczaj bezbarwne lub jasnożółte, rzadko brunatne (Thymi oleum). Występowanie zabarwienia ciemnoniebieskiego, fioletowego lub zielonego wskazuje na obecność azulenów (Millefolii oleum, Chamomillae oleum).

Gęstość olejku jest zazwyczaj mniejsza niż 1, bywają olejki o gęstości wyższej niż 1 (Caryophylli oleum, Cinnamomi oleum, Sinapis oleum i inne) lub niemal równej 1.

-    Posiadają szerokie temperatury wrzenia, ponieważ są mieszaninami.

Są optycznie czynne. Skręcalność optyczna olejku jest wypadkową skręcalności występujących w olejku związków czynnych optycznie.

Działanie farmakologiczne. Olejki eteryczne w zależności od składu chemicznego wykazują różne typy działania farmakologicznego. Do użytku zewnętrznego są stosowane jako środki drażniące skórę (remedia rubefacientia), przeciwzapalne (remedia antiphlogistica) oraz dezynfekujące (r. antiseptica). Do użytku wewnętrznego, jako środki wykrztuśne (r. expectorantia), spazmolityczne (r. spasmolytica), żółciopędne (r. cholagoga), żółciotwórcze (r. choleretica), wiatropędne (r. carminativa) i moczopędne (r. diuretica).

Olejki eteryczne są także stosowane w przemyśle perfumeryjnym, kosmetycznym, i spożywczym.

9