Konstrukcja funduszu z różnymi kategoriami jednostek uczestnictwa polega na tym, że fundusz, mimo że prowadzi jednorodną politykę inwestycyjną (tworzy jeden portfel inwestycyjny), może zbywać uczestnikom jednostki uczestnictwa różnych kategorii. Taka konstrukcja została już zastosowana przez niektóre działające na polskim rynku fundusze inwestycyjne otwarte. W tych funduszach można wyodrębnić dwie podstawowe grupy jednostek uczestnictwa:
O jednostki uczestnictwa, które różnią się sposobem lub wysokością pobierania opłat manipulacyjnych,
0 jednostki uczestnictwa, które różnią się stopniem uczestnictwa ich nabywcy w obciążeniach aktywów funduszu.
W pierwszej grupie jednostek uczestnictwa mieszczą się takie kategorie jednostek uczestnictwa, z których nabyciem lub odkupieniem wiąże się konieczność uiszczenia przez uczestnika opłaty manipulacyjnej, ale opłata ta może być uiszczona w różnej wysokości i w różnym momencie uczestnictwa w funduszu np. na „wejściu" do funduszu na „wyjściu” z funduszu, na „wejściu
1 na wyjściu” z funduszu przy konwersji (zamianie) jednostek uczestnictwa na jednostki uczestnictwa innego funduszu (subfunduszu). Cechą charakterystyczną jednostek tej kategorii jest to, iż wartość wszystkich jednostek uczestnictwa jest zawsze taka sama - bez względu na moment pobrania opłaty manipulacyjnej.
W drugiej grupie jednostek uczestnictwa mieszczą się takie kategorie jednostek, których posiadacze w różnym stopniu uczestniczą w kosztach ponoszonych przez fundusz w związku z prowadzoną działalnością, w tym przede wszystkim w wynagrodzeniu towarzystwa za zarządzanie. Daje to możliwość wyboru takiej formy ponoszenia opłat związanych z uczestnictwem funduszu, jaka najbardziej odpowiada naszym preferencjom oraz aktualnej sytuacji finansowej.
Konstrukcja popularnie zwana hub and spoke (co można tłumaczyć jako „piasta i szprychy”) polega na tym, że towarzystwo tworzy grupę funduszy składajqcq się z jednego funduszu podstawowego i kilku lub kilkunastu funduszy powigzanych.
Fundusz podstawowy może zbywać emitowane przez siebie tytuły uczestnictwa wyłącznie związanym ze sobą funduszom powiązanym, zaś fundusze powiązane mogą nabywać wyłącznie tytuły inwestycyjne funduszu podstawowego.
Oznacza to, że tylko fundusz podstawowy prowadzi „prawdziwą" politykę inwestycyjną, dokonując lokat w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego lub nieruchomości. Fundusze powiązane ograniczają się jedynie do zakupu tytułów uczestnictwa funduszu podstawowego. Zastosowanie takiej konstrukcji prowadzi do tego, że portfele inwestycyjne wszystkich funduszy powiązanych będą takie same. Przy wyborze funduszu powiązanego nie powinno być nam zatem obojętne, jaką politykę inwestycyjną prowadzi fundusz podstawowy - agresywną, czy raczej mającą na celu ochronę kapitału.
78 Poradnik Inwestora | ABC inwestowania w fundusze inwestycyjne