5169915550

286

skiej, zatytułowanej: „Badania nad fitoplanktonem i powstającemu w strefie pelagicznej jezior szwedzkich osadami dennemi”, znajdujemy tak znamienne dla wszystkich późniejszych publi-kacyj tego autora oryginalne podejście do przedmiotu oraz dążność do przyczynowego ujmowania zjawisk hydrobiologicznych. Praca powyższa zawiera zarazem niejako w zalążku podstawy późniejszej typologji jezior, stanowiącej jedną z najpłodniejszych idej w hydrobiologji współczesnej, a równocześnie najświetniejszą kartę w bogatym dorobku naukowym tego badacza.

O

Niesposób dotknąć tutaj nawet pobieżnie wszystkich punktów wielostronnej działalności limnologa szwedzkiego. Możemy zaznaczyć jedynie najważniejsze jej kierunki. Do pierwszej grupy należy szereg większych i mniejszych prac, w których rozwija NAUMANN i wykańcza stopniowo system klasyfikacji limnologicznej. Wyniki jego w tym zakresie spotykają się i uzupełniają z analogicznemi badaniami innego wybitnego limnologa współczesnego, A. THIENEMANNA, przyczem równoległość po-lądów ich jest tak uderzająca, iż przyjęty dziś powszechnie podział jezior na trzy typy główne, uważać musimy za dzieło wspólne obu badaczy wymienionych.

Gdy przed kilkunastu laty znakomity badacz szwedzki kładł pierwsze zręby swego systemu trofizmów, zagadnienie wzajemnej zależności ekologicznej ustrojów wodnych stanowiło w wielu jeszcze ważnych punktach kartę niezapisaną. NAUMANN zorjentował się szybko, że chcąc oświetlić należycie tak istotną stronę zagadnienia, jak stosunki pokarmowe zooplanktonu, nie można poprzestać na metodzie dotychczasowej badania zawartości przewodu pokarmowego tych ustrojów. Podjął -więc serję badań eksperymentalnych naci planktonem (1918—23). Zaczął od poznania mechaniki pobierania pokarmu, poczem po licznych doświadczeniach z wioślarkami, widłonogami i wrotkami stwier-

*    K7

dził, że większość przedstawicieli planktonu zwierzęcego zaliczyć musimy do kategorji „czynnych filtratorów”, żywiących się zawieszonym w wodzie sestonem organicznym, w tej liczbie nannoplanktonem. Badania te mają podstawowe znaczenie dla zrozumienia przemiany materji w wodach,

O podobnie rozległym zasięgu teoretycznym były prace doświadczalne autora nad tropizmami u planktonu. Udowodnił on w nich między innemi, że rozmieszczenie poziome i pionowe