5213062308

Zabawa termometrem (Tomasz P. prot. 211) jest najbardziej typową zabawą z tej grupy zabaw badawczych. Podstawową bowiem wielkością w nauce o cieple jest termperatura. Temperatura jest miarą stopnia nagrzania lub ziębnięcia ciała. W tym przypadku dziecko badało przy pomocy termometru temperaturę wody zimnej, ciepłej i chłodnej. Istotny był dla niego sam proces mierzenia temperatury.

Następne dwa przykłady zabaw badawczych (Joanna W. prot. 238), (Dorota F. prot. 239) dotyczą zjawiska ciepła topnienia. W obu przypadkach ciepło dostarczane ciału (płatkom śniegu) wywołało zmianę jego stanu skupienia, przemianę ciała stałego w ciecz. ¥ zabawie Joanny źródłem tego ciepła była goła ręka, w zabawie Doroty natomiast chuchanie w masę sypkiego śniegu. Zachowanie obydwu dziewczynek świadczy o odkryciu tych zjawisk. Joasia podzieliła się tym odkryciem z nauczycielką:'^ na gołej ręce to się robią zaraz takie kropelki!". Nauczycielka nie podtrzymała tego zainteresowania, lecz jedynie zwróciła uwagę na kształt gwiazdek śniegowych. Reakcja werbalna dziewczynki świadczyła jednak ₀ dokonanym

odkryciu. Także jej dalsze działania dowiodły tego odkrycia, gdyż "łapanie" śnieżynek odbywało się na rękawiczce.

Większośó zabaw badawczych zakwalifikowanych do omawianej grupy związana była z poznawaniem zjawiska topnienia, które najczęściej dzieci obserwowały w zimie. Podstawowym przykładem obserwacji był śnieg, lód, szron, zaparowana szyba. Niewielka liczba obserwowanych zabaw badawczych, w których dzieci próbowały poznać zjawisko zamarzania wody, była zainspirowana wcześniejszymi doświadczeniami, jakie przeprowadziła nauczycielka. Działania dzieci ograniczyły się w tych przypadkach do samodzielnego ponawiania doświadczeń.

Niewiele też obserwowano zabaw związanych z pomiarem temperatury. Dzieci mierzyły temperaturę wody za pomocą termometru do wody lub bezpośrednio ręką (w przypadku regulowa-

109