5484453686

194

W CZASOPISMACH

zdołano wydać 10 numerów „Biuletynu Informacyjnego”, który nie spełnił pokładanych w nim nadziei. W rezultacie przekształcono go w Woprosy Archiwowledie~ nija, a te z kolei w roku 1966 w Sowiet-skije Archiwy, wydawane i obecnie. Jest to zatem krótki rys historii radzieckiej prasy archiwisty czji ej. Artykuł zawiera ocenę roli i znaczenia każdego z wymienionych czasopism, a także przegląd ważniejszych publikacji z tych pdsan.

mk

• Ł. S. N a u m o w a: CARIZM I PIE-RIODI CZESKA JA    PIECZAT* P1ER1ED

PIERWOJ MIROWOJ WOJNOJ. Woprosy Istorii 1983 nr 6. s. 92r—102.

Zmienne było podejście caratu do prasy i różny był jego stosunek do poszczególnych jej odłamów. Niemniej proporcjonalnie do wzrostu znaczenia prasy w ówczesnym społeczeństwie, zwiększało się również zainteresowanie ze strony organów rządowych. Była to konieczność. Polityka rządu carskiego dotycząca prasy jest stosunkowo mało jeszcze zbadana, mimo że badania archiwalne prowadzone są od lat ’20. Owszem, ukazało się już szereg opracowań na ten temat, lecz. w dalszym ciągu dostrzega się znaczne luki w poznaniu całości zagadnienia. Z tego względu artykuł Na urnowej wzbogaca naszą wiedzę o problemie. W latach 1910—1914 wydawano w Rosji 4 598 tytułów gazet i czasopism. Z liczby tej 41% (1896) przypadało na Petersburg i Moskwę. w 1912 roku na przykład 40% wyHań stanowiły gazety, które wydawano w* 24 językach, w tym w rosyjskim 827 tytułów (s. 93). Czytelnika interesowałyby ponadto takie problemy, jak języki, w których wydawano prasę nierosyjską, liczba tytułów w danych językach, wysokość nakładów poszczególnych tytułów oraz stosunek procentowy do liczby ludności posługującej się danym językiem, porównanie produkcji prasowej z innymi państwami. Niestety, autorka skupia uwagę wyłącznie na trzech odłamach prasy: rządowej, prorzą-dowej (liberalnej) i rewolucyjnej (robotniczej) oraz polityce rządu w stosunku do każdego odłamu. W znacznym stopniu wyjaśniono funkcjonowanie cenzury.

mk

• PAMIATNAJA ZAPISKA. O rabotie mieżdunarodnogo sowieszczanija gławnych riedaktorow tieorieticzeskich i politiczes-kich żurnałow bratskich kommunisticzes-kich i raboczych partij. Kommunlst 1983 nr 4. S. 85—87.

Jest to informacja o przebiegu odbytej w dniach 9—10 lutego 1983 roku w Pradze naradzie redaktorów czasopism teoretycz-no-politycznych wydawanych przez partie komunistyczne oraz robotnicze. Podano listę uczestników, temat narady oraz ustalenia. W naradzie uczestniczyli redaktorzy z następujących państw: Bułgarii, Węgier, Wietnamu, NRD, Kuby, Mongolii, Polski, Rumunii, ZSRR, Czechosłowacji oraz Austrii. W czasie wymiany poglądów i doświadczeń podkreślono, że istnieje potrzeba aktywnego oddziaływania na młodzież oraz skutecznego propagowania kierowniczej roli partii. Podjęto szereg ustaleń na temat dalszej współpracy redakcji czasopism. Dużą wagę w tym względzie przywiązuje się do kontaktów, wymiany doświadczeń oraz wzajemnego przekazywania informacji. Zwrócono uwagę na znaczenie publikacji o charakterze ogólnoteo-retycznym, (s. 86).

mk

• J. Zasurskij, A. Krasikow: OBMIEN INFORMACYJEJ I INFORMA-CYONNYJ IMPIERIALIZM. Mieżdunarod-naja Zyzń 1983 nr 9. S. 51—59.

Nie można nie zgodzić się z twierdzeniem, że „sytuacja w dziedzinie międzynarodowej wymiany informacji zawiera w sobie odbicie podstawowych rozbieżności współczesnego świata, i służy areną do walki politycznej, ekonomicznej oraz ideologicznej” (s. 51). Sedno problemu tkwi w tym, że ścierają się ze sobą dwie odmienne koncepcje: „swobodnego przepływu” oraz „wymiany regulowanej” co dało początek również nie znajdującej powszechnego poparcia idei „nowego międzynarodowego ładu informacyjnego”. Autorzy przedstawiają wysiłki UNESCO na tym polu oraz stosunek państw zachodnich do polityki tej organizacji. Zwracają uwagę na pozycję i sytuację państw Trzeciego Świata oraz związane z nimi potrzeby. Przedstawiają zagrożenie w wymiarze globalnym. Wskazują na poszczególne elementy zagrożenia. Obszernie omawiają działalność międzynarodową ZSRR w tej dziedzinie.

mk

• J. Kaszle w, J. Kolosow: „PSI-CHOŁOGICZESKAJA WOJNA” — ORU-DIJE RIEAKCYI. Mieżdunarodnaja Zyzń 1983 nr 9. S. 70—79.

„W pewnym sensie «woj na psychologi-czna» przy zastosowaniu środków informacji masowej może być rozpatrywana jako agresja ideologiczna” (s. 78). Wprawdzie pojęciu agresji nawet w tym skromnym ujęciu nie nadano jeszcze waloru definicji, niemniej w praktyce stosunków międzynarodowych rozciągających się na wszystkie środki i związane z nimi formy przekazu ma ono od dawna znaczenie obiegowe. Niebezpieczeństwo związane z uprawianiem takiej działalności jest ewidentne, ponieważ „granica między «woj-ną psychologiczną® a otwartym działaniem wojennym może okazać się zbyt krucha” (s. 79). Historyk Kaszlew oraz prawnik Kołosow starają się zwrócić uwagę czytelnika na problemy związane z „wojną psychologiczną” w aspekcie reprezentowanych przez siebie dziedzin wiedzy. Dzięki temu artykuł zawiera w miarę wyczerpujący zarys historyczny zjawiska oraz jego ocenę etyczną na płaszczyźnie politycznej. Wspomniane są w nim również wydarzenia z roku 1982 dotyczące Polski.

mk

# N. Kapczenko:    PROBLEMA SO-

CHRANIENIJA MIRA I IDIEOŁOGICZES-KAJA BOR*BA. Mieżdunarodnaja Zyzń 1983 nr 6. S. 3—13.

Jeśliby przez moment założyć powszechny brak technicznych środków przekazu masowego, zniknąłby z pola widzenia zaostrzony problem międzynarodowej walki ideologicznej w obecnych wymiarach. Tymczasem jest to stan nieodwracalny, w którym położone na różnych kontynentach