5521243730

nowy fnaterjał, własna nowa technika i forma stawiają tego utalentowanego poetę w pierwszym rzędzie współczesnych młodych poetów polskich.

Powtarzam:    Semafory — świetna naprawdę nowoczesna książka, daleko po

sunięta w czystą, nieretoryczną poezję, każą spodziewać się, że Ważyk odegra dużą rolę w tworzeniu nowej sztuki polskiej.

Cz. Bobrowski

Stanisław Brucz. Bitwa.

Brucz należy do wielkiej rodziny poetów odnowicieli liryzmu. Już w pierwszym wierszu „Bitwy", w sztandarowej „Inwokacji", przeciwstawia się sentymentalizmowi liryki ubiegłej epoki. Jednocześnie też dokonywuje wyjścia poza nią. Wyjście to odbywa się w trzech kierunkach. Pierwszy z nich przelotnie wyzyskany, to oparcie liryzmu o koncepcję humoru — swoista intelektualna parodja również i o lirycznyeh wartościach (wiersz „Miłość”)- Byłoby b. ciekawe żeby Brucz wykorzystał dalsze możliwości tego kierunku.

Druga droga to przejście od roztkliwienia do liryzmu bardziej męskiego, wybuchowego i wrzącego. Na tym punkcie Brucz wykazuje podobieństwo ze Sternem, przy zachowaniu jednak niezależności. Ten patetyczny liryzm jest przeważający, typowy dla „Bitwy”.

Trzecia wreszcie droga to zwrócenie się do świata zewnętrznego. Ta droga, która zresztą jak i dwie pozostałe nie jest dosłownie „przebyta" przez Brucza, a tylko jest obrazem pewnej ewolucji zestawieniem jej dzisiejszej postaci po „Bitwie" z poprzedniego okresu, pozostają w związku z drogą „drugą”. O ile bowiem liryka sentymentalna nawiązuje do przeżyć indywidualnych, osobistych o tyle liryka wybuchowa łączy się z zainteresowaniem światem zewnętrznym, fizycznym. Jest to naturalna korespondencja.

Ten świat zewnętrzny to dla Brucza przedewszystkiem miasto — z całym jego światem przedmiotów pospolitych ludzi pracy. Poezja Brucza jest urbanistyczna w stopniu znacznie wyższym niż innych poetów nowej sztuki np. Ważyka, Sterna. Oczywiście „urbanizm" należy rozumieć głębiej i szerzej, tak jak został powyżej naszkicowany, a nie tak jak biorą go często początkujący poeci, traktujący miasto od strony powierzchownie dekoracyjnej, w duchu „walca nocy”. Z urbanizmem Brucza wiąże się duże znaczenie elementu spółecznego w jego poezji.

Świat zewnętrzny dwojaką odgrywa rolę w wierszach Brucza. Przedewszystkiem bywa źródłem koncepcji wiersza, w „Bitwie” spotykamy wiele wierszy t. zw. opisowych. Oczywista rzecz, że stosunek Brucza do „opisywanego" świata nie ma nic wspólnego z naturalizmem, przeciwnie poezja Brucza odznacza się wybitnemi tendencjami deformacyjnemi, t. zn. kształtowania formy. Istnieje nawet wiersz Brucza, obrazujący jego stosunek do świata zewnętrznego:

„świat jest niekształtną bryłą, formę i barwę mu nadam".

Nawiasem mówiąc wiersz ten dowodzi dużej świadomości poety.

W dziedzinie formy świat zewnętrzny odgrywa rolę dostawcy materjału dla środków formalnych. Z niego czerpie metafora, porównanie i t.d.; specjalnie należy podkreślić rolę przedmiotów—ilość rzeczowników w poezji Brucza jest niezwykle duża. Elementy zaczerpnięte ze świata zewnętrznego przyoblekają w ciało szkielety

- 71