5662539547

Rozdział 1

•    nachromowywanie (głębokość warstwy 0,05-r0,15 mm),

•    nakrzemowywanie (głębokość warstwy 0,2-r0,9 mm).

Stopy metali nieżelaznych

W krajach wysoko uprzemysłowionych stale wzrasta udział odlewów ze stopów metali nieżelaznych, głównie aluminium, miedzi, cynku, ołowiu magnezu i tytanu. W przemyśle lotniczym szerokie zastosowanie znajdują stopy magnezu i tytanu. Sposób oznaczeń opiera się na systemie oznaczeń numerycznych i na podstawie symboli chemicznych. Cyfry po symbolach chemicznych oznaczają średnią zawartość procentową głównych składników stopowych.

Stopy aluminium

Stopy aluminium charakteryzują się małą gęstością przy dobrej wytrzymałości i znalazły szerokie zastosowanie w budowie maszyn. Podział stopów zawarto w PN-EN 1706:2011. Zarówno oznaczenie numeryczne jak i oznaczenie symbolami chemicznymi zaczyna się od liter EN AB-. Oznacza się również typ stopu, np. stopy typu AlCu składają się z 2 składników (w nawiasach oznaczenie symbolami chemicznymi): 1. EN AB-21000 (EN AB-AlCu4MgTi); 2. EN AB-21100 (EN AB-AlCu4Ti). Często stosowany na skomplikowane odlewy jest silumin (oznaczany dawniej AK9): EN AB-43200 czyli EN AB-AlSilOMg(Cu) Ze względu na dobre własności mechaniczne (R_m < 300 MPa, A₅ < 27%) szerokie zastosowanie znajduje stop PA6. Odlewy te można poddawać hartowaniu i odpuszczaniu.

Odlewy ze stopów aluminium z miedzią, magnezem oraz niektóre stopy magnezu poddaje się przesyceniu i starzeniu.

Stopy miedzi

Miedź odznacza się doskonalą przewodnością cieplną i elektryczną. Wykaz stopów miedzi i ich własności mechaniczne podaje norma PN-EN 1982:2008. Materiał oznacza się znakiem wg ISO 1190-1 lub numerem wg EN-1412. Jej stopy dzieli się na brązy (stopy z cyną) i mosiądze (stopy z cynkiem). Przykładowo, stop miedzi z cyną i ołowiem CuSn5Zn%Pb5-C ma numer CC49491K i zawiera około 85% Cu i po 5% Sn, Zn i Pb. Stopy miedzi odznaczają się dobrą lejnością a odlewy dobrą skrawalnością oraz odpornością na ścieranie i korozję. Można je poddawać obróbce cieplnej jak: wyżarzanie odprężające i ujednorod-niające, hartowanie, odpuszczanie, przesycanie (brązy berylowe) i starzenie.

Strona 12