ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA ENERGII
ze sobą (kaskada rzeki) ma wiele zalet: stwarza duże możliwości wyrównywania przepływów, co pozwala na zmniejszenie urządzeń do przepuszczania fal powodziowych (zbędna jest budowa dużych zbiorników wyrównawczych) oraz umożliwia lepsze wykorzystanie zasobów energetycznych rzeki. Pojemności zbiorników powstałych przed zaporami spię-trzającymi mogą być wystarczające do regulacji dobowej. Elektrownie te mogą pracować w tzw. systemie ruchu przewałowego i mogą być źródłem znacznej energii szczytowej. Pod pojęciem pracy przewało-wej rozumie się jednoczesne uruchamianie i zatrzymywanie na wszystkich stopniach turbin o tym samym przełyku.
Rysunek 4 - Generatory prądu w elektrowni wodnej
Przepływy w elektrowniach przepływowych nie są wyrównywane, ulegają, więc dużym wahaniom w czasie odpowiednio do występujących opadów i innych zmiennych warunków klimatycznych. W celu lepszego wyzyskania cieku wyposaża się elektrownie wodne w zbiorniki wody, o ile pozwala na to ukształtowanie terenu. Są to tzw. elektrownie zbiornikowe. Zadaniem zbiorników jest gromadzenie wody w okresach małego obciążenia systemu elektroenergetycznego lub niewspółmiernie dużych, w stosunku do przełyku zainstalowanych turbin, przepływów wody w okresach powodziowych, co umożliwia wykorzystanie jej w bardziej odpowiednim czasie. Oprócz tego zbiorniki mogą jednocześnie spełniać inne, nie energetyczne zadania, jak zabezpieczenie przeciwpowodziowe, regulację przepływu ze względu na żeglugę tzw. zbiorniki wielozadaniowe. Zbiorniki mają (rys. 1a): wolną od wody warstwę retencyjną (przeciwpowodziową) I, służącą do magazynowania fali powodziowej, warstwę energetyczną 2 i pod nią energetycznie nieużyteczną warstwę martwą 3. Warstwa retencyjna i energetyczna tworzą warstwę użyteczną energetycznie. Warstwa martwa służy do celów żeglugowych. Pojemność zbiorni-ków może być różna; buduje się zbiorniki dobowe, tygodniowe, sezonowe, roczne i wieloletnie. Gromadzą one energię w postaci wody w celu wyrównania zapotrzebowań na energię elektryczną w okresach doby, tygodni itp. Elektrownie zbiorni-kowe pracują przeważnie szczytowo. Elektrownie wodne szczytowe ze zbiornikiem wyrównania dobowego mają dobowy cykl pracy, składający się z okresu pracy turbin oraz okresu postoju turbin.
W elektrowniach zbiornikowych z członami pompowymi zbiorniki górne są napełniane częściowo przez dopływy naturalne, a częściowo uzupełniane wodą tłoczoną przez pompy ze zbiorników dolnych w okresach małych obciążeń w sy-stemie elektroenergetycznym.
12