5399619857

20 Janusz Guzowski

studiował filozofię. Tam zafascynował się „Ćwiczeniami duchowymi” Ignacego Loyoli, a także dziełami św. Teresy z Avila i św. Jana od Krzyża. Po zakończeniu studiów wrócił do Indii, gdzie przez dwa lata zajmował się praktyką pedagogiczną, a następnie odbył czteroletnie studia teologiczne w Punie, gdzie zetknął się z bogactwem mistyki Wschodu. Po przyjęciu święceń kapłańskich w 1961 roku studiował psychologię (poradnictwo psychologiczne) na Loyola University w Chicago i duchowość na jednej z najbardziej renomowanych uczelni kościelnych - Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. W 1973 roku założył w Punę Instytut Sadhana (The Sadhana Institute of Spirituality and Counselling), który następnie został przeniesiony do Lonavla. Instytut zajmuje się kształceniem przewodników duchowych, oferując kursy z zakresu psychologii i filozofii. Duży nacisk kładzie się na połączenie teologii chrześcijańskiej z myślą wschodu. De Mello kierował instytucją aż do śmierci w czerwcu 1987 roku. Zmarł tuż po przylocie do Nowego Jorku, gdzie miał wygłosić serię rekolekcji. Przyczyną śmierci był rozległy zawał serca. Został pochowany w Bombaju. Organizacją zajmującą się przechowywaniem i kontynuowaniem dziedzictwa de Mello jest założone przez jezuitę, Francisa Strouda, De Mello Spirituality Center z siedzibą w Nowym Jorku.

W swojej działalności, polegającej głównie na prowadzeniu rekolekcji, Ant-hony de Mello stosował metody psychoterapii indywidualnej i grupowej. Oprócz rozmowy, wykorzystywał psychodramę, psychorysunek, analizę snów, metaforę, wizualizację, techniki psychoruchowe, paradoksy i inne techniki angażujące ciało i umysł. Bliska mu była teoria i praktyka psychoanalityczna.

Podstawową trudnością przy rekonstruowaniu poglądów indyjskiego jezuity jest charakter jego publikacji. Pierwszą ich formę stanowią zbiory krótkich bajek pochodzenia buddyjskiego, chrześcijańskiego, chasydzkiego, rosyjskiego, chińskiego, hinduskiego, czy sufi¹. Przypominają one przypowieści i rzadko opatrzone są komentarzem. Powoduje to wielość możliwych interpretacji i konieczność odczytywanie każdej jednej w kontekście pozostałych. Bajki te potrafią jednak przeczyć sobie nawzajem lub prezentować odmienne wizje rzeczywistości, co utrudnia oddzielenie ich istoty od elementów przypadkowych. Drugą formę stanowią zbiory spisanych wykładów lub rekolekcji. Język tych publikacji jest żywy, często nieusystematyzowany, a słownictwo zwykle uzależnione od audytorium. Innymi pojęciami posługuje się de Mello, gdy swoje słowa kieruje do duchownych, innym zaś, gdy zwraca się do ludzi świeckich, czy ateistów. Pozwala to jednak wysnuć wniosek, że indyjski mistyk posługuje się cały czas jednym, uniwersalnym schematem, posiadającym różne, lokalne, odmiany. Z tego też powodu używane przez niego pojęcia są przekładalne na siebie i nie wykluczają się.

Poglądy de Mello ewoluowały w trakcie jego życia z konserwatywnych na liberalne. W młodości twierdził, że „Matka Kościół ma rację. Nie ma miejsca na

1

A. de Mello, Śpiew ptaka, Poznań, 2000, s. 9.