5768085892

Mimo złożoności procesu integracji na płaszczyźnie edukacyjnej i jego dotychczasowego niskiego poziomu aplikacji do praktyki, realizacja zadań idei integracji obejmować winna, zdaniem M. Cackowskiej^s‘, cztery formy integracji kształcenia:

-    integrację treści,

-    integrację nauczania z wychowaniem,

-    integrację metodyczną,

-    integrację organizacyjną.

Zadania nauczyciela w tym względzie wyrażać się będą w integracji poznawczej procesu edukacyjnego, poprzez planowanie celów edukacji jako skutków określonych działań dydaktycznych zmierzających do poznania różnych aspektów rzeczywistości, dotyczących faktów: przyrodniczych, społecznych, technicznych, estetycznych, językowych, jak i w integracji oddziaływań wychowawczych rozumianych jako całościowa działalność intropersonalna i interpersonalna - komunikacja, współpraca, współdziałanie zespołów podmiotów uczestniczących w procesie edukacyjnym. Wiedza operatywna, nabywana przez uczniów dzięki uczeniu się i nauczaniu, stanowi w tym względzie podstawę do kształtowania poglądów, przekonań i postaw, formułowania i przestrzegania określonych kryteriów ocen różnorakich zjawisk i wydarzeń przyrodniczych, społecznych, technicznych

-    korelację międzyprzedmiotową - umożliwiającą wiązanie treści pokrewnych różnych przedmiotów,

-    korelację bierną - gdy treści są już skorelowane w programie nauczania lub rozkładzie materiału,

-    korelację czynną - gdy nauczyciel sam lub z uczniami dokonuje poszukiwań w zakresie treści wspólnych różnych przedmiotów,

-    korelację częściową polegającą na wiązaniu tylko treści danego przedmiotu z innymi,

-    korelację całkowitą, czyli całościową - gdy następuje wiązanie treści przedmiotowych, a także zagadnień istotnych dla edukacji na danym poziomie nauczania wiążących się z aktualnymi problemami życia, np. rocznicami różnych wydarzeń, świętami narodowymi czy regionalnymi,

-    korelację synchroniczną polegającą na wiązaniu treści różnych przedmiotów dotyczących zagadnień występujących w danym czasie, np. związanych z uroczystościami, świętami,

-    korelację asynchroniczną polegającą na wiązaniu treści opracowywanych aktualnie z poznanymi wcześniej lub później, np. odwoływanie się do wiedzy historycznej dotyczącej miasta Krakowa w sytuacji omawiania zabytków miasta Warszawy; zob. także j. Frątczak, Korelacja programowych treści środowiska społeczno-przyrodniczego z innymi przedmiotami nauczania w klasach I-III, „Nauczanie Początkowe" 1905/86, nr 3.

⁵⁶ M. Cackowska, Integracja edukacji wczesnoszkolnej - szanse i zagrożenia, (w:J Teoretyczne i praktyczne aspekty kształcenia zintegrowanego. Materiały ogólnopolskiej konferencji Kraków, 16-17 listopada 1999 r., pod red. H. Kosętki i J. Kuźmy, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków 2000, s. 52.

47