Treści programowe dotyczące cech środowiska najbliższej okolicy obejmują cztery grupy zagadnień: treści przyrody ożywionej (x,, x2, ...xn), treści przyrody nieożywionej (yt, y2, ...yn), treści społeczne (zj, z2, ...zn) oraz treści dotyczące ochrony przyrody (ui, u2/ ...un). W każdym innym przypadku liczba dziedzin wiedzy, jak i liczba zagadnień w obrębie wyróżnionych grup treści jest odpowiednio modyfikowana. Zachodzące korelacje są następujące:
aj w obrębie danej grupy treści:
^1/ ^2/
Xi [xn, x22, ...x1n)
pole A
[^nl/ Xn2/ •• •^nn)
czyli związki między poszczególnymi elementami żywymi środowiska przyrodniczego charakterystycznymi dla najbliższej okolicy, np. między typową roślinnością a światem zwierząt,
b) między różnymi treściami dotyczącymi danego zagadnienia programowego, np. między światem zwierząt a warunkami pogodowymi (między x, kolumny pierwszej a x2 wiersza pierwszego, co wyraża się w postaci graficznej jako x12 itp.). Teoretycznie i praktycznie takich związków jest wiele w obrębie każdej z grup zagadnień. Rodzaj i zakres powiązań między treściami określa tematyka programowa zajęć dydaktycznych.
Przykładowy zakres kompetencji ucznia w odniesieniu do poszczególnych komponentów treści dotyczących środowiska najbliższej okolicy jest następujący:
- w odniesieniu do przyrody ożywionej (pole A) dotyczy: znajomości roślin i zwierząt dziko żyjących w najbliższej okolicy w różnych środowiskach (np. w ekosystemie lasu, łąki, środowiska wodnego), umiejętności opisu ich cech charakterystycznych, rozumienia związku zmian zachodzących w wyglądzie i warunkach życia roślin i zwierząt w zależności od pór roku,
- w odniesieniu do treści przyrody nieożywionej (pole B) dotyczy: umiejętności opisu elementów rzeźby terenu typowych dla najbliższej okolicy (np. koryta rzeki, pagórka), umiejętności opisu cech pogody w wybranych porach roku (np. zima, wiosna, jesień), umiejętności pomiaru niektórych elementów pogody (temperatura), umiejętności doboru zabaw, zajęć, ubioru do charakterystycznych stanów pogody,
53