5768085938

- etap opracowania zadań, które najlepiej uruchomią czynności uczniów, konieczne do realizacji celów,

-etap kontroli stopnia realizacji założonych celów, czyli określenie wskaźników osiągania założonych celów,

-etap ewaluacji, czyli oceny całościowej odnoszącej się do ogółu zmian jakie zaszły w umysłach uczniów, opinii uczących się i wykorzystania środków w procesie edukacyjnym.

Zdaniem R.M. Gange'go, L.j. Briggsa, W. W. Wagnera⁵⁴, każdy cel operacyjny składa się z pięciu składników obejmujących:

1.    sytuację, w której osiągnięcie jest prezentowane - uczeń potrafi nazwać roślinę poznawaną na zajęciach szkolnych,

2.    kategorię wyników nauczania, czyli potencjalną zdatność ucznia po realizacji celu - uczeń nazywa poprawnie roślinę,

3.    przedmiot poznania - roślina,

4.    czynności ucznia potrzebne do osiągnięcia celu - czynności dydaktyczne potrzebne do nadania nazwy,

5.    warunek (standard wykonania) - niepopełnienie błędu.

Podstawowym zabiegiem dydaktycznym na zajęciach ze środowiska,

wynikającym z hierarchizacji celów jest ich operacjonalizacja. Traktować je należy jako obserwowalne działania (stanowisko behawioralne) czy zadania (polecenia, problemy, wymagania, heurystyki) przeznaczone do realizacji przez dzieci. Zgodnie z tendencjami humanistycznymi edukacji, cele te konstruowane być winny na miarę aktualnych możliwości dziecka, związane z jego poziomem rozwoju i możliwościami, mieć wymiar podmiotowy, być akceptowane przez dzieci i samodzielnie wyznaczane, zgodnie z procesem samorealizacji. Muszą być jasne, konkretne, zrozumiałe przez ucznia, bo tylko wtedy nie wywołują lęku, a pozwalają na pełne porozumienie między nauczycielem i uczniami. Formułowanie celów edukacji środowiskowej na poziomie wczesnoszkolnym wymaga takiego wykorzystania treści programowych, by w efekcie edukacyjnym dziecko rozumiało funkcjonowanie otaczającej rzeczywistości społecznej i przyrodniczej i umiało w niej bezkonfliktowo funkcjonować, zgodnie z własnymi możliwościami rozwojowymi.

Określenie celów edukacji środowiskowej w kategorii obserwowalnych zachowań ucznia wymaga od nauczyciela dokonania opisu sytuacji, w której dany stan zachowania znajdzie swe zastosowanie i określenia go jako konkretnego, obserwowałnego zachowania ucznia, wyrażonego w postaci

⁵⁴ R.M. Cange, L.J. Briggs, W.W. Wagner, Zasady projektowania dydaktycznego, WSiP, Warszawa 1992.

95