5833211345

15

immunitetów dyplomatycznych, które nie podlegają orzecznictwu polskich organów administrujących (art. 14 p.e.a.). Z immunitetu dyplomatycznego korzystają szefowie przedstawicielstw dyplomatycznych w osobach ambasadorów, nuncjuszy, posłów, ministrów, charges d'affaires, personel dyplomatyczny (radcowie ambasady, sekretarze), inne osoby, których przywileje przewidują ustawy, umowy lub powszechnie ustalone zwyczaje międzynarodowe - głowa państwa obcego, prezes rady ministrów, minister spraw zagranicznych, członkowie misji dyplomatycznych, przedstawiciele ONZ, Unii Europejskiej¹².

2. Zastosowanie niedopuszczalnego środka egzekucyjnego jest kolejną przesłanką umorzenia postępowania. W postępowaniu egzekucyjnym obowiązują zasady ogólne, wyznaczające uprawnienia zobowiązanego a jednocześnie obowiązki organu egzekucyjnego. Przy wyznaczaniu środka egzekucyjnego organ kieruje się kilkoma zasadami ogólnymi, określonymi w art. 7 p.e.a. Artykuł 7 § 1 p.e.a. określa zasadę stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie, natomiast art. 7 § 2p.e.a. - zasadę celowości, zgodnie z którą „organ egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne, które prowadzą bezpośrednio do wykonania obowiązku". Zasada stosowania środka egzekucyjnego najmniej uciążliwego dla zobowiązanego została sformułowana w art. 7 § 2 in fine p.e.a. i oznacza ona, że nie należy sprawiać zobowiązanemu większych dolegliwości niż to konieczne. Ocena stopnia dolegliwości środka egzekucyjnego należy do organu egzekucyjnego.

„Pojęcie niedopuszczalności zastosowanego środka egzekucyjnego jest szerokie. Oznaczać może te wypadki, gdy w stosunku do określonych podmiotów nie można stosować niektórych środków egzekucyjnych (np. grzywna w celu przymuszenia nie może być stosowana w stosunku do zobowiązanego, którym jest osoba nieletnia), ale także stosowanie środka egzekucyjnego nieprzewidzianego w ustawie lub przewidzianego dla egzekucji obowiązków innego rodzaju niż egzekwowany"¹³.

Zastosowanie niedopuszczalnego środka egzekucyjnego oznacza zatem, iż w postępowaniu egzekucyjnym zastosowano pozaprawny środek, czyli taki, którego nie przewiduje ustawa o p.e.a. lub np. zastosowano środek egzekucyjny określony w ustawie o p.e.a., ale w sytuacji, gdy nie było dopuszczalne jego zastosowanie (np. użycie przymusu bezpośredniego wobec żołnierza przez inny organ niż Żandarmeria Wojskowa - art. 153 p.e.a.).

3. Brak uprzedniego upomnienia zobowiązanego jest przesłanką umorzenia postępowania o charakterze procesowym. Zawarta w art. 15 p.e.a zasada zagrożenia stanowi, że warunkiem wszczęcia postępowania jest uprzednie przesłanie zobowiązanemu upomnienia, w którym wzywa się go, aby dobrowolnie wykonał obowiązek. W przeciwnym razie sprawa zostanie skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia zobowiązanemu. Przepisy szczególne mogą przewidywać wszczęcie postępowania egzekucyjnego bez wcześniejszego przesyłania upomnienia zobowiązanemu (np. zastosowanie przymusu bezpośredniego bez uprzedniego upomnienia zobowiązanego w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego lub pojawienia się przesłanek, które mogłyby utrudnić lub udaremnić przeprowadzenie egzekucji - art. 150 § 3 p.e.a.)¹⁴.

Dowód doręczenia upomnienia - w myśl art. 27 § 3 p.e.a.- wierzyciel dołącza do tytułu wykonawczego, a jeżeli doręczenie upomnienia nie było wymagane, podaje w tytule wykonawczym podstawę prawną braku tego obowiązku, jeżeli organ egzekucyjny - pomimo obowiązku doręczenia upomnienia - wszczął postępowanie bez doręczenia upomnienia, to po stwierdzeniu tego faktu powinien postępowanie umorzyć. Potwierdził to NSA w wyroku z dnia 20 październikal995 r. (SA/Lu 2265/94, Prawo Gospodarcze 1996, nr 2, s. 44), stwierdzając, że: „wszczęcie postępowania egzekucyjnego bez uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia zawierającego wezwanie do wykonania obowiązku jest sprzeczne z art. 15 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Równocześnie prowadzenie egzekucji

¹²    Ibidem, s. 1523.

¹³    R. Hauser, Ochrona obywatela w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Poznań 1988, s. 57.

¹⁴    Na podstawie art. 15 § 5 p.e.a. Minister Finansów wydał rozporządzenie z 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 137, poz. 141), określające w § 13 należności pieniężne, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia.