5996832532

27

gri-Pinetum. Obok nich spotykane są nieco zasobniejsze siedliska piaszczyste, którym odpowiadają acidofilne lasy dębowe zespołu Betulo-Quercetum lub rzadziej Fago-Quercetum. Występujące w zagłębieniach terenu pokłady torfów są siedliskami różnych zbiorowisk, zależnie od specyfiki stosunków wodnych i właściwości torfu. Występować tam mogą: specyficzne pomorskie postacie borów bagiennych (Vaccinio uliginosi-Pinetum) na torfach wysokich, atlantyckie brzeziny bagienne (Betuletum pubescentis) na płytkich torfach przejściowych, olsy (Carici elongatae-Alnetum) na torfach niskich oraz wyjątkowo łęgi jesionowo-olszowe (Circaeo-Alnetum) na zatorfionych madach rzecznych lub zmeliorowanych torfach niskich.

Na terenie kraju wydzielono dziewięć podokręgów zaliczonych do tego krajobrazu; z nich sześć ma niewielki udział siedlisk torfowych (typowy wariant krajobrazu), a trzy — duży (wariant z dużym udziałem siedlisk bagiennych).

W krajobrazie nadmorskich borów bażynowych żywe są procesy naturalnej sukcesji zbiorowisk roślinnych. Można zaobserwować kilka typów serii sukcesyjnych, zależnych głównie od stosunków wodnych. Dobrze poznane (Woj-terski 1964) są serie zasiedlania wydm przez roślinność, od nagiej wydmy poprzez murawowe zbiorowiska „wydmy białej” i „wydmy szarej” do boru sosnowego. Widoczna jest też wyraźna strefowość od brzegu morza do szczytu wydm, a następnie do zagłębień między wydmami lub za wydmami (bywają tam jeziora, takie jak np. Łebsko).

4.2.3.2.    Krajobraz śródlądowych borów sosnowych — zdecydowaną większość terenu i niemal wszystkie typy siedlisk, z wyjątkiem tylko niektórych silnie wilgotnych, zajmują tu bory sosnowe należące bądź do zespołu Leucobryo-Pinetum, bądź Peucedano-Pinetum. Oprócz borów niewielki udział mogą mieć zbiorowiska związane z siedliskami mezotroficznymi, takie jak: bory mieszane, acidofilne dąbrowy i (raczej wyjątkowo) grądy. Doliny cieków wodnych zajmują zwykle olsy, natomiast w bezodpływowych zagłębieniach lokują się bory bagienne.

Krajobraz borowy wykształca się w niewielu miejscach w Polsce: na rozległych równinach sandrowych w rejonach pojeziernych oraz na dyluwial-nych piaskach akumulacji rzecznej z systemami wydm w Polsce południowej i zachodniej. Największy obszar krajobraz ten zajmuje w Puszczy Noteckiej.

Krajobraz śródlądowych borów sosnowych dość wyraźnie rozpada się na trzy postacie regionalne:

—    postać pomorsko-wielkopolska z zespołem Leucobryo-Pinetum jako reprezentantem borów sosnowych oraz z udziałem acidofilnych dąbrów (F ago-Quercetum)\

—    postać górnośląską również z zespołem Leucobryo-Pinetum oraz ze specyficzną postacią borów wilgotnych (Calamagrostio villosae-Pinetum);

—    postać mazurską z zespołem Peucedano-Pinetum i niewielkim udziałem świerczyn subborealnych.

4.2.3.3.    Krajobraz borów i borów mieszanych jest jednostką podobną do poprzednio omawianej. Zestaw potencjalnych zbiorowisk roślinnych jest tu taki sam jak tam, jednak udział zbiorowisk siedlisk mezotroficznych, to jest