Opłaty lokalne
Pojęcie opłaty publicznej i opłaty lokalnej
określona kwota pieniężna, wpłacana za pewne
świadczenia, czynności, usługi, za prawo do czegoś
świadczenie pieniężne o charakterze przymusowym,
bezzwrotnym i odpłatnym, ustalane jednostronnie i
pobierane przez władze publiczne z tytułu
określonych czynności urzędowych oraz usług
jednostek sektora publicznego, pobierane na
jednolitych zasadach od wszystkich podmiotów
zobowiązanych do ich ponoszenia
2
2
Opłaty publiczne  uwagi ogólne
za ich pomocą władze publiczne mogą ukrywać
nadmierny fiskalizm
fakt ich pobierania powoduje uszczuplenie zasobów
finansowych podmiotu zobowiązanego do ich
uiszczenia
często jej wniesienie stanowi warunek konieczny do
skorzystania z czynności urzędowych lub usług
publicznych
obowiązek jej uiszczenia powstaje bez względu na
to, czy podmioty na których on ciąży, same żądały
podjęcia określonych czynności przez organy
publiczne, czy też do korzystania z nich zostały
prawnie zobowiązane
3
3
1
Opłaty publiczne  uwagi ogólne
warunkiem ustalenia i pobrania opłaty za czynności i
usługi świadczone przez podmioty sektora finansów
publicznych jest mierzalność kosztów tej czynności i
usługi oraz możliwość odniesienia tego kosztu do
indywidualnego odbiorcy
wysokość tych danin pozostaje w różnej relacji do
kosztów ich  wytworzenia
z reguły kalkulowane są na poziomie kosztów
wytworzenia
ustalenie dokładnego kosztu jest niemożliwe
jeżeli koszty będą niewspółmiernie niskie w stosunku
do wysokości opłaty  upodabnia się ona do podatku
opłata może też być symboliczna w stosunku do
wartości świadczenia, które się za nią otrzymuje
4
4
Cechy charakterystyczne opłat publicznych, w
tym opłat lokalnych
pieniężność, przymusowość, bezzwrotność,
jednostronność, ogólność
przymusowość:
a) może się wiązać z przymusem administracyjnym,
charakterystycznym dla stosunku podatkowego, co
oznacza, że można użyć środków administracyjnych w
celu wyegzekwowania opłaty; pobór opłaty jest
przymusowy, jeśli w stosunku do niej mają zastosowanie
przepisy Ordynacji podatkowej,
b) ma charakter pośredni, a wynika z tego, że obywatele
zobowiązani są do korzystania z niektórych odpłatnych
świadczeń ze strony podmiotów publicznych (np.
uzyskanie pozwolenia na budowę domu)
5
5
Cechy charakterystyczne opłat
publicznych, w tym opłat lokalnych  cd.
odpłatność może być rozumiana w dwóch ujęciach:
a) są one pobierane w związku ze świadczeniem wzajemnym,
polegającym na dokonaniu czynności urzędowej lub w
związku z usługami świadczonymi przez państwowe lub
samorządowe jednostki organizacyjne
b) odpłatność może się też kojarzyć z równowartością,
ekwiwalentnością czynności lub usługi, którą otrzymuje
podmiot w zamian za wniesienie opłaty, odpłatność opłaty
zbliża ją do ceny
w daninie tej występują wszystkie elementy techniki
podatkowej
6
6
2
Przyczyny pobierania opłat publicznych
chęć pozyskania środków niezbędnych do
sfinansowania realizacji zadań (wydajność
fiskalną)
chęć oddziaływania na zachowania podmiotów
sektora prywatnego (cele pozafiskalne)
7
7
Funkcje pozafiskalne opłat publicznych,
w tym opłat lokalnych
redystrybucyjna (regulacyjna)  celem jest kształtowanie
zasobów pieniężnych podmiotów obciążonych opłatami
interwencyjna (prohibicyjna, prewencyjna)  chodzi o
oddziaływanie negatywne i pozytywne na podmioty
ewidencyjno-kontrolna  celem jest pozyskanie informacji
kompensacyjna (dotyczy opłat związanych z eksploatacją
środowiska naturalnego)  opłata jest zryczałtowanym
wynagrodzeniem i zadośćuczynieniem dla społeczeństwa z
tytułu zanieczyszczenia środowiska lub korzystania z zasobów
naturalnych
8
8
Systematyka opłat
kryterium podmiotu czynnego:
a)opłaty nakładane przez państwo i stanowiące z
ródło
dochodów budżetu państwa lub dochodów (przychodów)
podmiotów zaliczanych do rządowego podsektora finansów
publicznych
b)opłaty pobierane (czasem nakładane) przez jednostki
samorządu terytorialnego, będące z
ródłem dochodów gmin,
powiatów i województw lub dochodów (przychodów)
podmiotów zaliczanych do samorządowego podsektora
finansów publicznych
c)opłaty stanowiące wspólne z
ródło dochodów podmiotów z
sektora finansów publicznych
9
9
3
Systematyka opłat  cd.
kryterium przedmiotu opłaty:
- w wąskim ujęciu:
a) opłaty za czynności urzędowe (opłaty administracyjne) 
opłaty publiczne
b) opłaty za świadczenie usług (opłaty użytkowania) 
nazywane cenami za usługi
- w szerokim ujęciu:
a) opłaty za usługi administracyjne organów państwa i JST
(najbardziej podobne do podatków)
b) opłaty za usługi świadczone przez państwowe i
samorządowe jednostki organizacyjne i osoby prawne
(opłaty za usługi): z zakresu infrastruktury technicznej
(zbliżone do cen, mierzalne, aktualizowane) i z zakresu
infrastruktury społecznej (nieadekwatne do kosztów
świadczenia)
c) opłaty za prawo korzystania z dóbr objętych w interesie
publicznym szczególną ochroną (nazywane ekologicznymi)
10
10
Systematyka opłat  cd.
.
kryterium ekonomiczne (ekwiwalentność):
a) opłaty o charakterze podatku  nie istnieje świadczenie
wzajemne
b) opłaty o charakterze cen  są częściową lub całkowitą
rekompensatą kosztów czynności urzędowych lub usług
kryterium podstawy prawnej poboru:
a) o charakterze cywilnoprawnym (prywatnoprawnym) 
pobierane na podstawie umowy, ich wysokość kształtuje
rynek (np. opłaty za usługi komunalne)
b) o charakterze publicznoprawnym (cechy zbliżone do
podatków, często brak wzajemności świadczenia, trudne do
określenia koszty jednostkowe, stawki ustalane jednostronnie
- decyzje władz publicznych - przez państwo lub w granicach
stawek maksymalnych  przez organy stanowiące JST)  np.
opłaty za usługi administracyjne, za prawo korzystania z dóbr
objętych ochroną, za usługi  nietypowe
kryterium formalne  opłatą jest danina, która nosi taka
nazwę
11
11
Znaczenie fiskalne opłat lokalnych
(dotyczy opłat o charakterze podatkowym)
jest trudne do określenia, dlatego dla celów
statystycznych ujmuje się często łącznie z
dochodami z podatków lokalnych
wśród opłat lokalnych z reguły najwyższa
wydajność fiskalna związana jest z opłatą
targową
w gminach górniczych najbardziej wydajna
fiskalnie jest opłata eksploatacyjna
12
12
4