Brzuszna i grzbietowa powierzchnia tarczycy jest osłonięta przez powięź szyjną i mięśnie szyi, grzbietowo-bocznie tarczyca graniczy z pasmem naczyniowo-nerwowym szyi. Grzbietowo do tarczycy leżą przełyk, kręgosłup i mięśnie przykręgosłupowe [51, ryc.5].
Budowa histologiczna tarczycy charakteryzuje się występowaniem pęcherzyków o ścianach składających się z jednej warstwy komórek nabłonkowych. Są to tzw. komórki pęcherzykowe tarczycy, które w warunkach normalnych przybierają kształt sześcienny. Pęcherzyki są wypełnione substancją białkową, zwaną koloidem. Kształt komórek pęcherzykowych tarczycy ulega zmianom w zależności od stanu funkcjonalnego gruczołu. Badania hodowli tkankowych sugerują, iż każdy pęcherzyk może by zbudowany z indywidualnego klonu komórek. Komórki pęcherzykowe syntetyzują tyreoglobulinę, która jest przekazywana do światła pęcherzyka. Biosynteza T4 i T3 odbywa się w obrębie tyreoglobuliny na pograniczu komórki i koloidu. Z powierzchni pęcherzyka do światła wystają liczne mikrokosmki; są one zaangażowane w endocytozę tyreoglobuliny; następnie, w komórce tyreoglobulina jest hydrolizowana w celu uwolnienia hormonów tarczycy [52], Należy przypomnieć, że tarczyca nie składa się z samych komórek pęcherzykowych (70%), lecz także komórek endothelium (ponad 15%), fibroblastów (około 10%) oraz komórek okołopęcherzykowych ( komórek C), wytwarzających kalcytoninę. Gruczoł tarczowy jest bogato unaczyniony. Krew tętnicza doprowadzają tętnice tarczowe górne, odchodzące od tętnic szyjnych zewnętrznych, oraz tętnice tarczowe dolne, odchodzące od pni tarczowo-szyjnych. Drenaż żylny odbywa się za pośrednictwem licznych żył powierzchownych, łączących się w żyły tarczowe górne, boczne i dolne. Przepływ krwi przez gruczoł tarczowy jest ogromny, gdyż około 7 litrów krwi przepływa w ciągu godziny przez tarczycę normalnej wielkości [27],
Badanie palpacyjne gruczołu tarczowego.
Według klasycznego poglądu uważa się, że gruczoł tarczowy jest powiększony, jeśli jego płaty boczne są większe od dystalnego paliczka kciuka osoby badanej [53], Jednak, używając w badaniu fizykalnym powyższego kryterium, musimy mieć świadomość, że w rzeczywistości objętość tarczycy może być co najmniej 4 do 5-krotnie większa [53, 54]. Powiększenie tarczycy nazywamy wolem. Stwierdzenie powiększenia gruczołu u pacjenta nie powinno nastręczać specjalnych trudność
14