problemem dwu-i wielojęzyczności w przedszkolu większość Polakow nie zdaje sobie sprawy. Gdy jednak poszerzymy naszą perspektywę widzenia tego zagadnienia, zauważamy, że wielojęzyczność to zjawisko od dawna egzystujące na całym świecie, a u jego podstaw leżą kolonizacja, migracje, wojny, przesuwanie granic itp. Ponad 70% wszystkich ludzi na świecie jest wielojęzycznych. Stąd też Dyrektywa Komisji Europejskiej z roku 1988 podkreśla konieczność podjęcia we wspólnocie takich działań, by pomóc uczniom w kształtowaniu spojrzenia na Europę jako na społeczność wielokulturową i wielojęzyczną. Jest to ważne zadanie współczesnego nauczyciela wczesnej edukacji.
Niniejszy artykuł ma pokazać, w jaki sposób i za pomocą jakich strategii dzieci nabywają języków obcych na poziomie przedszkolnym w różnych krajach UE, z uwzględnieniem następujących tez wyjściowych: język jako element wzbogacający wykształcenie; integracja językowa dzieci obcokrajowców; utrzymanie języków regionalnych i języków mniejszości.
Jak twierdzi Claire Kramsch (2000: 26-27), „poprzez doświadczenie własnej kultury i języka oraz poprzez posiadanie uporządkowanej wiedzy dotyczącej funkcjonowania we współczesnym świecie, uczeń może poznać kulturę obcą, z którą styka się na lekcji języka angielskiego." Stąd też rola nauczyciela i komunikatów jakie on/ona prezentuje swoim uczniom jest kluczowa. Celem niniejszego artykułu jest próba pragmatycznej analizy interakcji „nauczyciel-uczeń", konstrukcji wypowiedzi nauczyciela i ucznia oraz towarzyszących im emocji.
W tradycji psycholingwistycznej zainspirowanej filozofią Kartezjusza (np. Chomsky), rozwój mowy dziecka i rozwój (notoryczny pojmowane są jako dwa niezależne procesy. Zupełnie inną koncepcję proponuje językoznawstwo kognitywne (Langacker, Lakoff), rozpatrujące język w powiązaniu nie tylko ze sprawnościami umysłowymi, ale też (notorycznymi. Według kognitywistów, język jest „szczytem góry", wrastającej z podłoża innych umiejętności. Co więcej, ludzka cielesność (anatomia, fizjologia, zdolność wykonywania określonych ruchów ciała) ma wpływ na kształt systemu językowego (frazeologia, wyrażenia metaforyczne, itd.). Co istotne, wyniki licznych badań neurolingwistycznych potwierdzają słuszność tychże założeń. Jak dowiedziono, wiele obszarów mózgu odpowiada jednocześnie za funkcje (notoryczne i językowe. Z tych to powodów ruch powinien towarzyszyć procesowi nabywania języka obcego przez dziecko (tym bardziej, że towarzyszy akwizycji pierwszego języka - rozwój mowy i rozwój (notoryczny występuje jednocześnie). Organizując lekcje powinniśmy stosować wiele ćwiczeń i aktywności ruchowych (gesty, wykonywanie poleceń, demonstrowanie, itp.), co nie tylko uatrakcyjni zajęcia, ale też może przyspieszyć proces nauki.