scandjvutmp3001

42 Pionierzy wychowania przedszkolnego.

0    rozkazie, o narzuceniu nie może być mowy. Gdy natomiast czynnym jest wzór, wychowanie winno ściśle odróżniać myśl podstawową i formę, zachowując pierwszą, nie krępując się drugą (aus der geisłigen, lebendigen Muster-hafte soli verbildlich fesłgesłellt, die Form derselben aber preisgegeben werden). W wychowaniu prawdziwem niemasz rutyny, niema dowolności, tam stałość, niewzruszoność ku wolności prowadzi, prawidłowość ku samorządowi i określeniu istoty własnej, przymus wewnętrzny zgadza się z zewnętrzną pobudką. Nauczyciel, istotny wychowawca, ciągle ukazuje się w roli dwojakiej (doppelseitig): działa i wyczekuje, postanawia i daje swobodę. Już w niemowlęciu uznaje on i poważa godność ludzką, patrzy nań jak na istotę samodzielną, zdolną do rozwoju, doskonalenia się, dążącą do wzniosłego ideału. Istotny wychowawca czystym jest

1    prawdziwym w słowie i w czynie, głęboko przejętym wiarą w ludzką naturę, dąży on do wyjaśnienia sobie ziemskiego powołania i przeznaczenia człowieka, a jako stróż i przewodnik młodego życia usiłuje zrozumieć drogi i środki działania, stosując je nie do osobistości idealnej, lecz do istoty żywej, posiadającej własną indywidualność. Całą swą działalność opiera on na stopniu rozwoju danej osoby w różnych okresach życia, daje możność kolejnego przebycia wszystkich tych okresów bez skoku, tak, aby niemowlę dawało nam obraz przyszłego dziecka, dziecko zawierało w sobie przyszłego młodzieńca, młodzieniec zapowiadał człowieka dojrzałego.

Dziecię nie staje się człowiekiem dopiero później, cały on zawiera się już w tym zalążku. Wpływ zewnętrzny może powołać do życia lub stłumić jego zawartość, ale czegoś nowego dodać nie może. To, czego się naucza dzieci, stanowi już dziedzictwo ludzkości; to, co każdy z siebie wy-