6307877563

Przeszłość — Teraźniejszość — Przyszłość. Problemy badawcze młodych politologów Kraków 2010 ISBN 978-83-7271-635-4 s. 231-243

Błażej Sajduk

Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera

O MOŻLIWOŚCI ANTYCYPACJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH

Abstrakt

Tekst przybliża zasadnicze kwestie związane z historią prognozowania w stosunkach międzynarodowych oraz omawia dylematy stojące przed współczesnym podejściem do prognozowania. W artykule wskazano na demografię, geografię i kulturę strategiczną jako trzy najbardziej stabilne elementy świata międzynarodowej polityki, które umożliwiają formułowanie prognoz. Wskazane zostały też czynniki ograniczające moc pre-dykcyjną. Ponadto w zakończeniu autor zebrał swoje refleksje związane ze statusem przedmiotu Prognozowanie i symulacje międzynarodowe w obrębie stosunków międzynarodowych.

Wstęp

W życiu codziennym człowiek tworzy prognozy niemal co chwilę. Zazwyczaj dotyczą one rzeczy tak trywialnych, jak zabranie lub nie parasola czy wytypowanie wyniku meczu. Do tego zjawiska ludzie zdążyli się już tak silnie przyzwyczaić, że właściwie nie zdają sobie z niego sprawy. Z drugiej strony tej olbrzymiej ilości prognoz formułowanych każdego dnia towarzyszy nieprzejednana nieufność do wszelkich prób eksplorowania przyszłości przez tzw. nauki społeczne, w tym stosunki międzynarodowe. Jednak każda dziedzina wiedzy, jeśli chce pretendować do miana nauki, powinna spełniać szereg rygorystycznych warunków. Szczególnie istotny jest wymóg, aby teoria naukowa umożliwiała także (a może przede wszystkim) przewidywanie i formułowanie prognoz¹. Spełnienie tego wymogu przez nauki humanistyczne wzbudza wiele kontrowersji. Oczywiście z tego faktu zdają sobie sprawę również wszyscy badacze zajmujący się stosunkami międzynarodowymi.

Naczelny problem, jaki towarzyszy antycypacji przyszłości, jest związany z faktem, że przyszłość się jeszcze nie wydarzyła, ontologicznie nie istnieje. Tym samym nie da się o niej mówić w liczbie pojedynczej - o ile bowiem można mówić o jednej

1

Zob. B. Krauz-Mozer, Teorie polityki, Warszawa 2005, s. 18-32, 76-79.