6498541985

O CZVM H/lKf O HIFB/ICr

Srebrny skarb z XI w.

znaleziono w Rudzie

Jakie problemy

porusza nowy (1) numer „Problemów"

drobnowidrowej 1 badania poy pomocy promieni naUflolkowych i podczerwonych. O tej niezmiernie ciekawej dziedzinie nauki pisze Henryk Kwieciński w artykule pt. ..Tajniki grufołogij sądowej¹⁴.

Czy z 2'L mełro materiału

W micjscowotel Rudu w pow. Wieluńskim, na podwórzu majątku państwowego odkryto przypadkowo skarb przy kopoowantu ziemniaków Skarb ton znajdował sto w głębo. koić*-. 30 cm pod powierzchnią w obrąbie* dawniejszego okólniku dln źrebaków. Składał sic z ok. 7 kg. srebra, złojonego w dużym nnc£v. nltt glinianym. Znakomitą większo** tego srebra stanowiły duże I małe placki topionego < wylanego nn piasek metalu Placki te w wie* lu wypadkach były pocięte wzdłuż, a takżo ł w poprzek. Nikła część

. M' nie planujemy llośd nnl *• ^ł Jakości dzieł artystycznych, my planujemy elementy, które skła dają się na powstanie kadr twórców j szerokich rzesz nowych, świń durnych odbiorców. My plnnujemy bazę materialną nowej kultury". (Włodzimierz Sokorski — Jpia-nowunlc kultury")

C KNSACJA w Swlrcle mezonów czyli początek (możliwy) no wego przewrotu w dziedzinie cncr gli ntomowej" — w artykule pod takim tytułem dr Arkudlusz Dekarski omawia doniosłe odkrycie sztucznego mezonu (cząstki występujące w promieniach kosmicznych). ..Produkcja mezonów Jest prawdziwą materializacją energii". Jakie to przyniesie rewelacje w praktyce?

CZY można nauczyć dziecko kil ku Języków Jednocześnie z tym żeby wymawiało wyruzy poprawnie be* cudzoziemskiego nkcen tu? (Dr Wojciech Swlętcwlawskl — Sekret akcentu cudzoziemskiego").

IWAN Miczurin Jest twórcą sadownictwa w ZSRR Poglądy Je go si i wyrazem wiary w możliwości człowieka pokierowania siłami przyrody. Obulają założenia genetyki o niezmienności cech dzie dzicz.nych roślin i źwlerząt. Miczurinowi udało Łlę wytworzyć ponad 300 nowych gatunków drzew owocowych. (Dr B. A. Pieniążek — ,JVllcznrin — twórca sadownictwa W ZSRR").    •

CIŚNIENIE na ostrzu Igły do szycia wynosi 10 ton. Zdawałoby się to niemożliwe, n Jednak...

Telewizja czarno-biała została Już dawno do3tutccznle opraco wann t nikt sobie nią głowy nie zaprząta. Natomiast telewizja kolo mwa stała się ostatnio przedmiotem wielu eksperymentów i badań. (Ini. Andrzej Kielkłcwlci — „Telewizja kolorowa").

RYZ... rośnie w Police! Kłosy rytu po • latach żmudnych bndnń wyhodowano nn Kępie Puławskiej,

GRAFOI.OGIA sądowa korzysta r. usług fizyki I chemii, stołując najnowsze zdobycze optyki aknrbu składało się r. połamanych ozdób srebrnych, mianowicie z cząstek wisiorków blaszanych, zdobionych tlliąranulncją (kuleczkami I niteczkami srebrnymi, pr/.ylutowo-nyml misternie do blachy i tworzą, cymi wzory geometryczne).

Wśród mnsy lanego srebra znalazły się także monetkl srebrne, z których kilka okazów Jest całych, reszta zachowana w ułomkach. Kil. kn sztuk to donarki biskupie, tr.w. krryżówkf z podwyższonymi brzegami, jeden zaś wyraźniejszy okaz zidentyłikować można jako monetę

Wymowne c fry

Organ Kongresu Przemysłowych Związków    Zawodowych    „CIO

ECONOMIC OUTLOOK" podał o-slotnio szereg cyfr charakteryzujących sytuację gospodarczą Stanów Zjednoczonych. Chociaż w USA w końcu roku 1848 oceniano oficjalnie liczbę bezrobotnych tylko na 2,2 miliona. Jednakże ilość robotników    zatrudnionych tylko

przez część tygodnia (od 15 do 34 godzin tygodniowo) wynosiła 13,5 miliona osób.

Ogólny wskaźnik cen na artykuły konsumpcyjne wynosił 173,7 w porównaniu z cenami przedwojennymi.

„CIO ECONOMIC OUTLOOCK" stwierdza dalej, że w okresie powojennym od jesieni IB45 roku do końcą roku 1847 ceny w USA wzro ety o 00.8 proc., zyski zrzeszeń monopolistycznych o U« proc. « płaca zarobkowa zaledwie o 28.6 proc. Zadłużenie ludności osiągnęło obecnie cyfrę 46 miliardów dolarów, 7. czego długt w lombardach wynoszą 32 miliardy dolnrów, a długi z tytułu kredytu udzielonego ludności prze* firmy handlowe — 14 mlllnrdów dolarów

Zatruta pomoc

Około 15.000 osób choruje obec-nio w Wiedniu wskutek zatrucia wywołanego spożydem amerykańskiego mięsa w puszknch, Lekarze wiedeńscy otrzymali od misji amerykańskiej jv Wiedniu drukowaną ulotkę, zawierającą dokładno sposoby leczenia tego zolrucln. Szel misji amerykańskiej stwierdził, że ulotka tn nie została podano wcze śnlej do wiadomości wyłącznie wskutek przeoczenin. Jak widać Arnerykimio zdajn sobie dobrze sprawę 7. rezultatów swojej „pomocy".

Stefana I króla Węgier (panował od r. 897 do r. 1038). Wspomniane wyżej ozdoby mają typowo zachodnio - słowlnński charakter, monety zaś są częściowo obce. w pewnej xaś części zapewne też krajowe, Naczynie, w którym skarb znaleziono, mu kształt włnśdwy kulturze prnjtolskleJ. Jest ono całkowide toczono no kolo garncarskim.

Skarb z Rudy ma l dziś Jeszcze doić znaczną wartość pieniężną, nie mówiąc Już o Jego wielkiej wartości naukowej, W XI w., kiedy wartość srebra byłB nieporównanie wy i r.ra nlżłi obecnie, był to wielki mo-jątek.

Znalezisko pochodzi t czasu, kiedy w Polsce hnndcl mlal nn ogół chnraktor wymienny, u młorolklem wartości był raczej sam metal szln. chętny. Wobec niewielkiej ilości zło ta. będącego wtedy u nos w obiegu, srebfo było właśnie tym miernikiem. Srebro, obojętnie w jakiej poatad: stopów, domu (z połamanych ozdób) czy też monet, ważono. a w rade potrzeby ujęcia czy dodania czegoś do pełnej wagi, łamano lub cięto, ślady tego postępowania widać wyraźnie nn srebrze znalezionym w skarbie z Rudy.

Sądząc po monetach, można przy purzczać, że zakopano go najwcześniej w r. 1038 (tzn. przy końcu pa-nownnio Stefana I węgierskiego).

Jeat rzeczą uderzającą, że dwo Inne skarby monet, znalezione o-stotniml czasy w Łasku 1 w okolicy Piotrkowa pochodzą mniej więcej z tego samego czasu. Wydaje stę. te przyczyna, która zmuslłu dawnych Ich wlnśddeU do zakopywn nlo swego mienia, było Jedna. Lato 1034—1039 były wówczas w Polsce latami zamętu wewnętrznego, reak cjł pogańskiej l upadku władzy, n nadto kraj nasz został wtedy dotknięty łupieżczym najazdem ka. Brzetysława czeskiego. Wtedy to widocznie w różnych mlejscnch zakopywano skarby.

Sama Ruda. skąd opisywany skarb pochodzi, była niegdyś siedzibą kasztelanii. Z grodu, w którym mieściła się. pozostało do dziś grodzisko. Gród w Rudzie był naczelnym w Zimni WleluńflkU-j. Dnw no Jego znaczenie podkreila kościół tutejszy, sięgający początkom! swymi okresu wezGsnodztejowego, o czym świadczą niektóre Jego części w «tylu romańskim.

Skarb * Rudy, mający wyjątkowe znuczcnlo dln nauki dzięki nlespoty lennej Uośd topionego srebra tjak l wspomniane dwn inne w Łasku i z okolic Piotrkowa) wzbogacił zbiory Gabinetu Numizmatycznego przy Miejskim Muzeum Prehistorycznym w Łodzi fPlnc. Wolności 14. telefon 1351-13). Będzie on niebawem wysławiony. podobnie jak owe dwa Inne skarby.

To, te skarb ten nic przepadł dla nauki 1 dostał idę do zbioru naukowego, gdzie Jest dostępny znrówno szerokiej publiczności Jak i uczonym specjalistom, mamy do zawdzięczenia interwencji Powlato-wogo Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Wieluniu l Woj. Urzędu Bczp. Publ. w Lodzi.

Prof. dr. K. Jażdżewski

można uszyć dwa męskie garnitur*

Mistrz krawiecki Piotr Reutt, twierdzi, że tak

Ogólnie wiadomo, tc na garnitur męski potrzeba ok. 3 metry ma teiialu i to podwójnej irzorokaśct. Czy wobec tego możliwe jest wykonanie garnituru z mniejszej Ilości materiału? Pytanie to nłewątph wie interesuje wszystkich mężczyzn. Wysoka cena materiałów ubrn n'.owych każe bowiem Uczyć się * każdym centymetrem townrn (koszt centymetra materiału każdy może łatwo obliczyć).

Ilość potrzebnego na ubranie mi. terlalu zależy od tego, łak kroić.

Dlatego na takie samo ubranie mo żnn zużyć materlohi więcej lub mniej.

Ostatnio wykładowca na kursach Zakładu Doskonalenia Rzemiosła w Warszawie, Piotr Ren». opraco wał tak! sposób kroju, który pozwala * materiału o i**er. 75 cm t dług. 4.39 (czyli ok. 2 ł pół metra podwójne) szerokości) wykonać dwa garnitury męskie: Jeden z ma rynarką dwurzędowa, drugi — a marynarką Jednorzędową. Rozmiar obu garniturów 48. Spodnie — długie, z mankietami, przy czym u jednej pary spodni mankiety są sztuczne (mankiet od strony wewnętrzne) z obcego materiału). Drobne części do spodni ł do mary narkl wykrojono z resztek materiału.

ścinek zostaje zaledwie 4 dkg; powierzchnia materiału została włęe wykorzystana wprawie w 100 proc.

Jak Reutt rozwiązał poszczególne kroje, wskazuje załączony rysunek.

Wymiary mArjnarrk M nMtcpuJ«*«i

IMsttimn lodchylonlo figury)    S.5    cat.

Wf twynożość fljmry Od 7 krosu kręsoatupft ijo ohOftoa    IM    cm.

OpJ łobwOd kin:W pionrfowejl 43    „

Opa (obwód w wwkO    40    „

Oh (obwód btaier)    50    „

Vm (dhucoSZ stanu)    *2    „

I>m (dtu/rotć marynnricŁ)    76    „

Dr (dluswSó rekawa)    03    „

Miara oliu jutr »ju><Tnli Dlb (dtufoic po boku)    100    cm.

Vlk (cUuefłt’ po kroku)    74    „

Otui (obwód w pjuo.-l    38

Ot> (obwód Moder)    M    „

BaoróltoM tvci«awk| u dołu    29    ..

CmjScI jóUftdowc dwur«dow«RO ęarnt-turu aanaczeno m r.a sdjeelu U««f% „A⁴⁴, a — jrdnoniodowco — litera Cyfry lod t do tO* pray bUneh ..A" I ..H" owuu3»j4 kotejr.* (ten. pkrawi. dru« UdJ e*ę4« punimni l tak: A — lluatru-J«* konjury kroju pheów do dwurredo-wej marynarki; Al — król prsodów; A3 — krój boku do itwursędrrwnj mary. narkl (bocirk); AS — krój rrioidinlrfu Pł»tA rtkawa: At — krój apodnloąo pt<i-U rykawu; AA — kontury wyłoców: A6 — król pluta w-enchnloro kołnWncó: AT — krój Donawkj pn«iid»J: AS — tyiouj: A5> — parków do irpodnt: AtO — •patek do marynarki.

Nn tychże kursach w Zakhtdzle Doalcomilcnia Rzemiosła w War-nznwie zostnlo wykonann mary nar-łut (wielkość 48. długość marynarki 77 cm) z 1,19 tn materiału: roi wiązanie poszczególnych krojów rozwiązał również P. Reutt.

Krój systemem Routtn oznacza ogromną oszczędność zużycia mato riału. n w rL-zullnde obniżkę kosztu garniturów. Czy jest możliwj do zastosowania w krawiectwie miarowym, czy raczej w przemyśle konfokcyjnym. niech się wypowiedzą fachowcy. (Jk)

Prot, tir. Jan Mumztfti+hl

Pt rkan Wt4*. F4raiccułri.reei<) U L

Wskazówki jak się odżywiać

aby zachować zdrowie

Np. mieszkańcy Warszawy lub Lo d/.! przyzwyczajeni do pijania surowego mleka miejscowego, mogą dostać ostrej biegunki po wypiciu surowego mleka w Zakopanem lub Jeleniej Górze, albowiem mleko tam-tejsze wykozuje pewne swoiste róż. nlce

b)    zatrucie zawodowe, którym podlegają pracownicy w różnych ga* lęriuch przemysłu chemic/nego, drukorze zntruwują stę pyłem ołowiu. bizmutu I antymonu robotnicy gazowni 1 kok#ownl zatruwają się: chronicznie parą benzenu, toluenu, naftalenu; w przemyśle chemicznym — przy złej orgonlzncJJ higieny procy — mogą występować bardrc liczne zatrucia zawodowe;

c)    zatrucia, pewstające przy na-dużywnnln proszków od bólu głowy

wśród hi''-¹ <1nr<*- -h — twmrz.ą. CHOROBY NA TLK WADLIWEJ i

Chorobą nazywamy każde zaburzenie l naruszenie równowagi w

czynnościach naszego ustroju. —

Scroc nasze miu>i wykonywać określo nn Ilość skurczów nu minutę (około 70—72). żołądek wydzielać odpowiednią Ilość kwasu solnego 1 fermentów trawiennych. Jelita — posiadać odpowiednie fermenty trawienne 1 wykonywać prawidłowo ruchy skurczowe; wątroba musi sprawnie o-czyszczać wcseanc w jelitach produkty trawienia, nerki *nś — nnle-iyde wydzielać produkty przemiany materii. Najmniejsze odchylenie w t=m kręgu normalnych czynności odczuwamy natychmiast loko niedomaganie lub chorobę.

Nlcsllczonn ilość ntedornagnń. chorób l cierpień trapiących człowieka — ze względu na Ich rodzaj I przyczyny — mołemj podclaPĆ na 3 grupy-

r CHOROBY I CIKRIMENTA NA TL® URAZÓW FIZYCZNYCH:

stłuczenia, rany. rłamanta, wstrząsy mechaniczne, oparzenia odmrutenia lid Zniszczone na skutek tnklcłi u-razów komórki I tkanki muszą ulec odrodzeniu

CHOROBY 1 CIERPIENIA NA TLE ZATRUCIA OSTREGO, ti

przeniknięcia do ustroju swoistych związków ktńre )uż w bardro małych Hołclnch moęa wy-Aołać wkłó-

PANUKA-MA Nr 0 (J&T — * cenią w czynnościach ustroju. Należą tu.

a) zatrucia pokarmowe:    trujące

grzyby, trujące owoce (wilcza jagoda, wilcze łyko, nasiona lulka l bielunia) i zioła (ziele I nasiona Co-nluni, cykuty, korzenie lulka Mp.L zepsuło pokarmy (zopsuu* konserwy. Jad kiełbasiany. Jud rybi). Niektóre osoby wykazują Szczególną nadwru-żllwoŚĆ J uczulenie (annfllaksję) nt> pewne typy pokarmów — szczegół-mc białkowych — które Innym oso. bom nlo szkodzą. Są przeto osoby, któro po zjedzeniu raków, homarów ostryg • nawrt poziomek, truskawek lub malin dostają bolesnej wysypki nn skórze, a nawet gorączki t zapaści. Ludy. które ze wziflędu na zakaż religijny nic Jndają wieprza-wny (Mahometanie, fcydzi-ortodoksi) doznają częstokroć takich znbti-rżeń po przypadkowym zjedzenie wleprrowlny Nowel mleko tnoż« być czasami trucizną auafiloklyczną ntofnnu, piramidonu wcrnmonu. cl-bnzolu. morfiny lip środków;

d) Jnko osobliwą u upę chorólł nu tlo ostrego zatrucia dolami obtyau

należy umieścić dużą grupę chorób zakaźnych, powstających na tle *a-trucńi organizmu truciznami (toksynami) wytworzonymi przez chorobo, twórcze drobnoustroje, które się dostały i niezmiernie rozmnożyły w naszym ustroju; do takich groźnych chorób zakaźnych należą: błonica (dyfteryt). pionka (.w.lcnrlatyna), czerwonka (dysynlorln), dur brzuar-ny uyphua nbdcimlnalls). dur plamisty. cholera, syfilis, rzorz.ączkn itp. Wśród ziół nlr posiadamy swoNtyeh 1 niezawodnych Icków przeciwko chorobom zakaźnym. NIebreą>!ecmc Jady (toksyny) wytwarzają nlo tylko bakterie. lecz również niektóre zwierzem, np. żmije, węże. skorpiony. pująkl. szerssenie — I przy ukąszeniu mogą wprowadzić te jady do naszego ustroju.

NaJUrznlelszą l najpospolitszą nrupę niedon.ogsń — zwłaszcza

PH/.KMIANY MATERII, gpowodowane niewłaściwym odżywianiem 1 n ^hjglcnlcznym sposobem tycio. Zarówno przy odżywianiu pod pewnymi względami niedostatecznym — me koniecznie Ilościowo, lecz przede wszystkim Jakol.-lawo — mogą wystąpić choroby niedoborowe, do których należą różne awitaminozy: głód mineralny, puchlina głodowa. Przy nadmiernym zaś i zbyt Jedno-ironn-m odżywianiu i nieruchliwym trybie żyda występują przewlekło zatrucia nagromadzającymi się w ustroju szkodliwymi produktom. przemiany materii. Niektóre x takich cierpień nazywamy aka-zoml Np do typu skazy moczanowo! nałożą: artrciyzmy. podagra, niektóre knmlce nerwowe i pęcherzowe — iknrą węglowodanową jest cukrzyca, n skazą tłuszczową — nad mierna otyłość Olbrzymia ilość chorób serca ł pyirtcmu nerwowego jest naiiępntwcm niewłaściwego odżywiania i trybu życia (brak ruchu, powietrz*, światła). Należą tu również lnic rozww i.wchnlone choroby żołądka, klssek. wątroby, nerek o-rr.r niektóro wysypki skórne.

Ol:*' w d/.fdrlalr cliorób na tle wadliwej prumiany materii najwła-śełwr \ rn|, iv częstokroć nlcraslnplo-nyml łckamł v_;t »lola | środki ro-ślnnc.

(c. d. na3tąpł)