6498542413

Przegląd Geologiczny, vol. 48. nr /. 2000

Przegląd Geologiczny, vol. 48. nr /. 2000

partitus

patulus

serotmus

inversus

Kopka/y' E i fe lian \    dolomitąs '

ET— r

- Dąbrową

i — -<• •

Bukowa < 1. Zagórze	Winna
Bar	cza Miedzianu Ci — — — — — lonów
^ ^K Iłosum
R/epm '*^s*—^1 Kielce

piaskowce plakocjemiowe 1

pita oderm sandstones l

.'■J.    .    I

</: ^ ki

wrt h oper bon uś_r gronbetgi

dehis

cens

pireneae

H*

kindlei

sulcatus

pesavis

delta

00

£5s

woschmidti-

2 ~ postwoschmidti\

1 margliste	piaskowce	V*. ;;	<tfepiertce
_J cl ayey-sitty	sandstones		congtomerates

wapienie, dolomity timestones. dolomites

biohermy bioherms

pogłębienie

deepening

spłycenie

shalłw/ing

zmiany niejednoznaczne i (lub) lokalne eqwvocal and.^;or locai changes

Ryc. 2. Korelacja sekwencji dewońskich poszczególnych regionów Gór Świętokrzyskich (na podstawie: Racki i Turnau 2000, Fig. 2), z uwypukleniem głównych zdarzeń depozycyjnych odniesionych do zmian batymetrycznych. Zauważ, że pozycja granic pięter (linia kropkowana) jest wykazywana tylko gdy dostępne są dane biostratygraficzne. Nieformalne jednostki litostratygraficzne opisane w formie skróconej

Fig. 2. Correlation between Devonian scąuences of particular regions of the Holy Cross Mts (based on Racki and Turnau, 2000. fig. 2), with emphasis on main depositional events referred to bathymctric changes. Notę that position of stage boundaries (marked by dotted lincs) is indi-cated only where biostratigraphic data arc available. Informal lithostratigraphic units are

LUKA

GAP

granice udokumentowane biostratygraficznie boundanes documcnted biostratigraph/calty

3I

cg

Ci

Oc*

w = CO

utwory ilasto-mulowcowe 1 margliste cl ayey-sitty and marły deposits

named in abbreviated form

Sedymentacja fameńska zachodziła w stopniowo coraz bardziej ujednoliconym, straty fi kowanym basenie szelfowym, z lokalnym rozwojem reliktowych budowli cjanobak-teryjnych, a także zespołów liliowcowo-ramienionogowych na płyciźnie centralnej, rozwiniętej na podłożu dawnej rafy dymińskiej (dane z profilu Psie Górki-Góra Cmentarna; Racki, 1990; Biernat & Szulczewski, 1992). Ostatnie resztkowe grzbiety pelagiezne (Ostrówka Miedzianka, Dalnia) przetrwały do karbonu (Szulczewski i in., 1996), podczas gdy w basenie szelfowym kolejne pulsy pogłębień zaznaczają się depozy-cją wapieni głowonogowych (Szulczewski, 1992), w profilu Janczyce I odpowiadającą pulsom transgresywnym w środkowej dobie crepida i wczesnej dobie marginifera (por. Matyja & Nar-kiewicz, 1995). Ten drugi puls odegrał prawdopodobnie zasadniczą rolę w zatopieniu resztkowego grzbietu platformy w rejonie Gałęzie (Szulczewski i in., 1996). Specyficzną cechą tej części szelfu Laurusji jest brak jednoznacznego zapisu glacieustatycznej regresji późnofameńskiej (por. Dadlez, 1987), której przejawem może być tylko rozwój bogatszych zespołów bentonicznych i ewentualny kryzys sedymentacji węglanowej w wyniku ochłodzenia wód oceanu światowego. Dobrze rozpoznawalna jest natomiast gwałtowna regresja i epizod beztlenowy w końcu famenu, przynajmniej w basenie chęcińsko-zbrzańskim (por. nagłe zmiany litologiczne w profilu Kowali — Malec, 1995; patrz też Żakowa i in., 1985). Również charakterystyczna jest luka na granicy dewon-karbon w sekwencji Gałęzie (Szulczewski i in., 1996).

Tektonika synsedymentacyjna

Rozwój subsydencji. Ilościowa analiza subsydencji metodą backstrippingu umożliwia wyodrębnienie tektonicznej składowej subsydencji całkowitej przy uwzględnieniu czynnika kompak-cyjnego oraz założeniach dotyczących rozmiarów wahań eustatycznych i paleobatymetrii (por. np. Allen & Allen, 1990; w literaturze polskiej — Dadlez i in., 1994). Narkicwicz (1996) przeprowadził tego rodzaju analizę dla wybranych profili dewonu i karbonu podłoża niecki Nidy (rejon Węgrzynowa), regionu kieleckiego (Kowala, Zaręby, Janczyce) oraz łysogórskiego (Swięto-marz -Śniadka, Grzegorzowi-ce-Skały) Gór Świętokrzyskich. Ostatnio, powtórnie przeprowadzono obliczenia dla wymienionych profili posługując się nowszym programem komputerowym (BasinMod firmy Platte Rivcr) i wykorzystując zmodyfikowaną skalę czasu według 1 larlanda i in. (1989; por. l ord-ham. 1992). Ponadto, dla wybranego profilu (Janczyce I) dokonano obliczeń uwzględniających różne, ostatnio opublikowane, skale geochronologiczne dewonu oraz przepro-

68