• nad- i podobojczykowych
• II przestrzeni międzyżebrowej (pmż) w linii środkowo-obojczykowej
• IV pmż na zewnątrz od linii środkowo-obojczykowej
• VI pmż w linii pachowej środkowej
• nad grzebieniami łopatek
• w okolicach międzyłopatkowych
• poniżej kątów łopatek
Stwierdzenie zmian dotyczących charakteru lub symetrii odgłosu opukowego jest wskazaniem do szczegółowego opukania tego miejsca.
Opukiwanie topograficzne ma na celu określenie dolnych granic płuc.
Tabela 2. Dolne granice płuc u dzieci
Granice dolne płuca |
prawego |
lewego |
1. przymostkowa |
VI żebro | |
1. środkowo - obojczykowa |
VI żebro |
IV żebro |
1. pachowa środkowa |
VIII żebro |
VIII żebro |
1. łopatkowa |
X żebro |
X żebro |
1. przykręgosłupowa |
X krąg piersiowy |
XI krąg piersiowy |
Granice górne płuc:
od przodu: 3 - 4 cm powyżej obojczyka od tyłu: VII krąg szyjny
Ponadto można określić ruchomość dolnych granic płuc wyznaczając ich położenie podczas maksymalnego wdechu i wydechu (konieczna współpraca dziecka z badającym).
Osłuchiwanie płuc ma na celu określenie rodzaju szmerów oddechowych podstawowych, rodzaju, liczby i umiejscowienia szmerów dodatkowych oraz ocenę fazy wdechowej i wydechowej.
Osłuchiwanie dzielimy na porównawcze (miejsca osłuchiwania są te same, jak opukiwania porównawczego) i szczegółowe (dotyczy tych części płuc, w których stwierdzono odchylenia od normy).
Zjawiska osłuchowe, stwierdzane podczas osłuchiwania płuc to dźwięki (szmery) oddechowe, które dzieli się na podstawowe i dodatkowe.
Dźwięki (szmery) podstawowe:
Szmer oddechowy pęcherzykowy - występuje nad zdrowym płucem, przypomina wypowiadaną szeptem głoskę „f”, wydech stanowi 1/5 wdechu. Może być:
• zaostrzony - zwężenie światła oskrzeli na skutek obrzęku ich błony śluzowej, ucisku z zewnątrz np. w nieżycie oskrzeli, w okolicy nacieków, nowotworów
• osłabiony lub zniesiony - gdy w oskrzelach jest przeszkoda, w wysięku, odmie opłucnej
Szmer oskrzelowy - jest podobny do głoski „h”, wydech trwa dłużej niż wdech. Fizjologicznie jest słyszalny nad krtanią i tchawicą. Ponadto może być obecny:
• nad bezpowietrznym miąższem płucnym
• nad jamami płuc komunikującymi się z oskrzelami
• nad rozstrzeniami oskrzeli