6355537248

Galeria „ Konspektu"

dopuszczona na wystawę „Portret wojska” w Warszawie...

★

Do ważniejszych cykli tematycznych realizowanych przez Jerzego Kędziorę można zaliczyć: Wieszaki dla..., Rozdarte Muzy, Rzeźby balansujące, Uniformy dowódcze, Przymiarką do Częstocha, Orszak Flory, Fałszywych proroków, Ze szczeliną, Poczet postaci legendarnych, prehistorycznych i literackich. Zapytany o ewentualną hierarchię wśród cykli artysta udzielił takiej odpowiedzi:

„Każdy z nich wywołany był jakimś bodźcem, skupiał tyle samo mojej uwagi, dawał satysfakcję i był powodem stresu. Z pozoru, lub nie tylko, cykle różni temat. Częściej są to różnice sięgające poziomu idei, strony wizualno-formal-nej czy wręcz artystycznego wyrazu, artystycznej formuły. Jeżeli nie zawsze, to na pewno od dłuższego czasu moje poszukiwania krążą wokół człowieka, to one spajają całą moją twórczość. Interesuje mnie człowiek jako postać-figura, a także dotyczące go, i tym samym każdego z nas, ważne, fundamentalne sprawy i wartości. Wiąże się z tym sposób artykułowania właściwy dla danej serii rzeźb, raz mówię bardziej wprost, to znów na wyższym piętrze uogólnienia. Przy czym uniwersalizm przesłania powinien mieć zawsze zastosowanie. Mają tu znaczenie takie czynniki, jak nastrój, kontekst sytuacyjny czy pilna aktualność danego problemu, który szuka twórczej wypowiedzi”¹.

Jak już zostało wspomniane we wstępie i na co w dużej mierze wskazują tytuły cykli - tematyka rzeźb Kędziory jest wielobiegunowa. Interesu-je zatem artystę historia (potwierdzają to np. pra-104 ce Dwuwoj, Primulus, Wojowie wschodni), mity - i legendy (np. Częstoch, Skarbnik Śląski), pragnie przypomnieć znane postaci (np. Jan Długosz, Uniform dowódczy - aluzja do Napoleona Bonapartego), niektórym oddać cześć (np Jan Paweł II, Franciszkańscy święci). W połowie 1. 80. twórca odkrył ideę rzeźb „niestabilnych”, które określił mianem „balansujących” i kto wie, może właśnie one prezentują się najbardziej oryginalnie w jego dorobku. Te i inne prezentacje przestrzenne umieszczone w plenerze - współgrając ze sobą, tworząc semantyczne asocjacje -sprawiają wrażenie parateatralnych akcji (warto przypomnieć, że już w czasach studenckich artysta interesował się teatrem).

Postaci balansujące to najczęściej cyrkowi akrobaci lub wyczynowi sportowcy, uczestniczący w wymagających niebywałej zręczności konkurencjach gimnastycznych. Są oni jakby zawieszeni pomiędzy ziemią a niebem, znajdują się w trudnych sytuacjach, wymagających maksymalnego skupienia i uwagi; to co czynią grozi bowiem w każdej chwili upadkiem (niekiedy katastrofa staje się faktem - por. pracę Upadły). Metaforyka tych „chwiejnych” rzeźb zdaje się odnosić do ludzkiej egzystencji - niepewnej, nieco groteskowej i niebezpiecznej. Znane jest powiedzenie „balansować na linie”, odnoszące się bezpośrednio do ludzkiej kondycji, które w tym przypadku zdaje się mieć czytelne uzasadnienie. Tu nawet Chrystus - skoro wybrał człowieczy los - dźwigając swój krzyż (drogę z zaznaczoną linią przerywaną) stąpa po linie (por. Drogowskaz - to jedna z bardzo wyrazistych prac Kędziory, nawiązujących do przesłania o krzyżu, który staje się zarazem drogą i drogowskazem).

Rzeźbiarz szczególnie chętnie sięga po kilka znaczących i mocno ugruntowanych w tradycji toposów: drogi, ogrodu, człowieka-aktora w teatrze życia i gniazda, przy czym ten ostatni pojmuje jako współuczestnictwo, wspólnotę, wspólny los, cel i wspólny kierunek podążania. Kędziorze zależy także na aktywizowaniu widza, którego pragnie zachęcić do przeobrażenia się właśnie we współuczestnika spektaklu istnienia. O swojej sztuce i o roli odbiorcy mówi m. in.:

„Pragnę, by moja sztuka była atrakcyjna, nie schlebiała zbyt wielu gustom, ale trafiała w te dobre. Myślę, że jest zrównoważona, to znaczy, że udaje jej się utrzymywać w rejonie między zbyt dużym bogactwem a ascezą, wybujałą ekspresją a zbytnią powściągliwością. Oczywiście doce-

Kompekt nr 2/2007 (29)