672580927

Ghazel — Grupa przyciskowa 39

Ghazel zob. Gazela.

Glossa. 1. Rękopiśmienna (marginesowa albo międzywierszowa) uwaga do tekstu. 2. Forma wiersza w poezji hiszpańskiej o podobnym założeniu, jak w muzyce temat z wariacjami. Na początku znajduje się kilka wersów z innego utworu, a każdy z nich zostaje rozwinięty w osobnej strofie i powtórzony na końcu.

Glossolalia. Dowolnie tworzone zespoły dźwięków bez znaczenia (np. w refrenie formalnym, ono-matopeiczne, naśladujące obcy język itp.). Np.:

Jedzą, piją, lulki palą,

Tańce, hulanka, sirainola,

Ledwie karczmy nie rozwalą :

Cha cha, chi chi, hejza, hola!

(A. Mickiewicz: Pani Twardowska).

Głagolica. Najdawniejsze pismo słowiańskie, oparte na małych literach alfabetu greckiego.

Por. Cyrylica. Grażdanka.

Gnom. Krótkie, treściwe zdanie wyrażające myśl, pogląd moralny. Prototypem tej odmiany było przysłowie. W literaturze zyskała formę kunsztowną, często rytmiczną. Była najdawniejszą formą liryczną w poezji greckiej. Np.:

Nauką i pieniędzmi drudzy cię zbogacą; Mądrość musisz sam z siebie udasną do-

I być pracą.

(A. Mickiewicz: Mądrość). Por. Epigramat.

Gondoliera zob. Barkarola.

Gra słów (Paronomazja). Zestawienia wyrazów o podobnym brzmieniu, ale innym znaczeniu. Rodzaj przeciwstawni przy u-życiu wyrazów skojarzonych brzmieniem, a odwrotnych sensem. Służy często żartom. Np.:

Ulica Mila wcale nie jest miła. Ulicą Miłą nie chodź, moja miła. (W. Broniewski: Ulica Mila).

Gradacja zob. Stopniowanie.

Grafomania. Mania pisania pomimo braku talentu.

Grażdanka. Pismo wschodniosło-wiańskie, ukształtowane w XVIII w. z alfabetu cyrylickiego, używane w języku rosyjskim i szeregu innych języków słowiańskich (białoruskim, bułgarskim, serbskim, ukraińskim)

Por. Cyrylica. Głagolica.

Grecyzm. Barbaryzm z języka greckiego (np. kosmos — wszechświat, fobia — lęk, niechęć itp.).

Gromadzenie zbiorów bibliotecznych. Planowe uzupełnianie zbiorów bibliotecznych (drogą kupna, wymiany, przyjmowania darów, a w niektórych bibliotekach przez wpływ egzemplarza obowiązkowego). Jeden z podstawowych kierunków działalności biblioteki (obok opracowywania i udostępniania).

vGroteska. Rodzaj satyry silnie deformującej rzeczywistość, o elementach karykatury i fantastycznej stylizacji. Np. J. T u w i m : Bal w operze.; K. I. Gałczyński: Zielona gęś.

Grupa literacka. Zespół pisarzy powiązanych wspólnym programem literackim albo skupiających się wokół wybitnej, przewodzącej indywidualności. Na tworzenie się grup oddziaływa również wspólne miejsce zamieszkania, współpraca przy wydawaniu czasopisma itp.

Grupa przyciskowa zob. Zestrój akcentowy.