6915324192

- zależna od generowania i przewodzenia bodźców w układzie nerwowym. Wyniki badań neuro-psycho-farmakologicznych, m.in. A. Carlssona, P. Greengarda i E. Kandela (nagroda Nobla w 2000 roku w dziedzinie fizjologii i medycyny) sugerują ogromne znaczenie procesów generowania i przekazywania sygnałów w układzie nerwowym w przewodzeniu bodźców prowadzących zarówno do reakcji ruchowych, jak i w procesach uczenia się i pamięci trwałej (w tym również zawierają się procesy uczenia się motorycznego i tzw. pamięci ruchowej). Badania z zakresu antropomotoryki wykazały natomiast, że wewnętrzne uwarunkowania ruchu w zakresie szeroko pojętej koordynacji ruchowej są determinowane procesami i czynnikami neuro-sensorycznymi. Stąd też przedmiotem zainteresowania w tym projekcie były wyłącznie koordynacyjne aspekty motoryczności człowieka jako wykazujące pewne powiązania z lateralizacją. Dane z literatury oraz serie wykonanych wcześniej przez autorkę badań, dały zachęcające rezultaty dla podtrzymania hipotezy istnienia pewnych związków koordynacji ruchowej z lateralizacją zarówno w przypadku ruchów wykonywanych kończynami górnymi jak i dolnymi.

Największym problemem współczesnych badań nad zjawiskiem lateralizacji jest niespójność metod i technik mających określać dominację funkcjonalną, będącą punktem wyjścia do wszelkich badań stronnego zróżnicowania koordynacyjnie złożonych ruchów. Analizując metodologię badań lateralizacji w pracach z ostatnich 15 lat zauważalne są różnice w doborze prób mających określać prawo czy leworęczność. Do dziś najczęściej stosuje się metodę wywiadu pośredniego techniką ankietową. Pytania zawarte w ankietach dotyczą czynności ruchowych wykonywanych prawą i lewą ręką. Niektóre ankiety zawierają nawet do 75 pytań, a ich przeprowadzenie jest przez to kłopotliwe. Surowe wyniki uzyskane z ankiet stosuje się następnie do obliczenia współczynnika lateralizacji (Laterality Quotient), co w konsekwencji daje ryzyko „przedziałowych ” przybliżeń w ocenie prawo i lewo ręczności badanych. Stąd też wynika stosunkowo duża liczba osób diagnozowanych jako ambidekstralnych czyli o nieustalonej dominacji kończyn. Nie wiadomo do dziś, czy wyodrębnianie grupy ambidekstrów jest skutkiem niedoskonałości metod diagnostyki lateralizacji kończyn, czy rzeczywiście istniejącym zjawiskiem. Dokonywano również prób pozyskiwania danych typu nominalnego (dychotomicznego) o dominacji funkcjonalnej kończyn górnych i dolnych - lecz wyniki tych prób (np. splatania palców, krzyżowania przedramion, rysowania profilu twarzy, stania na jednej nodze czy pomiar siły dynamometrem dłoniowym) spotykają się z ostrą krytyką z powodu ogromnej rozbieżności wyników kolejnych pomiarów w aspekcie czasu. Istnieje zatem nagląca potrzeba opracowania i weryfikacji procedur funkcjonalnej a nie wyłącznie deklaratywnej oceny dominacji kończyn i realizacja badań własnych wychodzi naprzeciw tej potrzebie. Należy zatem wyraźnie podkreślić, że zjawisko lateralizacji ciała człowieka i jego funkcji to zagadnienie wciąż otwarte, wieloaspektowe i wyjaśnianie jego zawiłości będzie procesem długotrwałym. Tylko szerokie badania interdyscyplinarne pozwolą przybliżyć zagadnienie pochodzenia i znaczenia lateralizacji. Biorąc pod uwagę, że lateralizacja jest manifestowana przede wszystkim w aktywności ruchowej, towarzyszącej człowiekowi przez całe życie,