6771815062

licencjonujący dla pielęgniarek praktykujących oraz zweryfikowało swoje ogólnokrajowe wytyczne dotyczące zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej (CNA 2008). Ponadto, CNA promuje i wspiera przyjęcie przez pracodawców i kompetentne władze modelu zatrudniania pielęgniarek praktykujących (CŃPI 2006b)⁸.

W Wielkiej Brytanii proces powołania NP różnił się metodologicznie i wynikał z doświadczeń USA i Kanady. Pierwszym krokiem było wprowadzenie kształcenia NP zainicjowanego przez Królewską Szkolę Pielęgniarstwa pod koniec lat 80. XX wieku. Działanie to było efektem wzrastającego popytu pacjentów na świadczenia NP oraz reformy publicznej ochrony zdrowia (NHS), a także sfinansowania badań nad rolą NP. Wszystkie te elementy doprowadziły do uznania roli APN w Zjednoczonym Królestwie. W Wielkiej Brytanii ustawa umożliwiająca pielęgniarkom przepisywanie produktów leczniczych z Receptariusza Pielęgniarek (Produkty Lecznicze: Przepisywanie przez Pielęgniarki 1992) weszła w życie w październiku 1994 roku. Do roku 2001, ponad 23 000 pielęgniarek rejonowych (POZ) zostało przeszkolonych w zakresie przepisywania leków z Receptariusza dla Pielęgniarek POZ i Środowiskowych. W 2002 roku rozszerzono uprawnienia do niezależnego przepisywania leków umożliwiając większej liczbie pielęgniarek przepisywanie szerszego zakresu leków dla większej liczby wskazań terapeutycznych. Dyplomowane pielęgniarki i położne otrzymały możliwość dodatkowego szkolenia w zakresie przepisywania leków, po ukończeniu, którego uzyskiwały tytuł pielęgniarek praktyki (NP) z uprawnieniami do przepisywania leków z rozszerzonego receptariusza. Receptariusz ten zawiera! ponad 120 leków na receptę przeznaczonych do stosowania w określonych wskazaniach plus leki z listy licencjonowanych aptek oraz leki z listy ogólnej wskazane do przepisywania w tych wskazaniach a ramach systemu NHS (Courtenay & Griffiths 2004).

Kraje, w których APN przeżywa rozkwit to kraje afrykańskie, gdzie deficyt lekarz}' i słabo zaludnione obszary rolnicze utrudniają dostęp do świadczeń zdrowotnych. W Botswanie w 1986 r. powstał pierwszy program kształcenia NP i była to odpowiedź właśnie na brak lekarzy i zapotrzebowanie mieszkańców na opiekę zdrowotną. Od pielęgniarek z ogólnym przygotowaniem zawodowym oczekiwano nie tylko świadczenia opieki pielęgniarskiej, ale także niekiedy podejmowania decyzji będących w kompetencji lekarzy, czasami nawet szycia ran. Zmiany były następstwem zainicjowania w kraju w roku 1970 rozwoju świadczeń Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ). Dzięki rządowemu wsparciu dla rozwoju roli NP, przygotowano w roku 1986 program kształcenia pielęgniarek, następnie znowelizowany w roku 2001 (Schober/Joel 2003).

Jak wspomniano powyżej bodźcem do wprowadzenia zaawansowanej praktyki w Australii i określenia priorytetowej roli APN była analiza kosztów opieki zdrowotnej (Gott 2000) i inaczej jak w przypadku krajów afrykańskich, brak zainteresowania i niechęć lekarzy do prowadzenia praktyki w wiejskich, odległych i odosobnionych australijskich terenach (Hegney, 1998 i Kreger, 1991).

W bliskiej Australii Nowej Zelandii do rozwoju tego stopnia praktyki przyczyniła się znacząco ministerialna komórka ds. pielęgniarstw a, która wspierała rozwój NP - w ramach reorganizacji świadczeń opieki zdrowotnej. Nowa Zelandia, uregulowała rolę i ochronę tytułu NP w latach 1990-2000. Jak podkreśla Nursing Council NZ podejście do kształcenia, weryfikacji i uznawania kwalifikacji NP w Nowej Zelandii jest nowym elementem odpowiedzi profesji na potrzeby obywateli tego kraju.

W krajach Azji działania zapoczątkowano w Hong Kongu. Od roku 1993 zaczęto rozważać potrzebę wprowadzenia APN W tej sytuacji tak jak i w USA czy Kanadzie znaczący wpływ na decyzję miał apel środowisk ekonomicznych o powstrzymanie wzrastających kosztów zaspokajania potrzeb pacjentów. Problemy dotyczące definicji, roli, zakresu praktyki, dostępności dla pacjentów uzyskały w efekcie akceptację dla roli APN, gdzie jest znana, jako pielęgniarka specjalistka (Wong/Goodyear-Oross). Podsumowanie

Miejsce, zadania i kompetencje pielęgniarek ANP uwarunkowane są kontekstem społeczno-politycznym, ale głównie inicjatywa wtynika ze zwiększenia dostępności do usług zdrowotnych pacjentom i niwelowanych różnić w ich dostępnie. Wprowadzenie APN wymaga dyskusji w środowiskach

liim:/Avww.alvnon-liiik.coiii/EMP/doi/ndf/l().5172/coini.2007.26.1.3 -'dostęp9czerwca2011 r.