6931258181

wspólnym wierzeniom i wzajemnym zobowiązaniom, [b] jest bytem historycznie ciągłym, [c] dynamicznym, [d] związanym z określonym terytorium, i wreszcie [e] odmiennym od innych wspólnot dzięki odrębnej kulturze.

Jest faktem, iż ludzkie istoty zawsze odczuwały więzi tożsamościowe różnego rodzaju. Podstawę identyfikacji mogła stanowić rodzina, klan czy miejsce zamieszkania, jak działo się to w czasach przedhistorycznych. W momencie, kiedy pojawiają się społeczeństwa historyczne, dysponujące dokumentami pisanymi, możliwe staje się powstanie tożsamości etnicznej lub ethnie. Według Smitha, ethnie to grupa ludzi, której członkowie podzielają wspólny mit pochodzeniowy, pamięć historyczną, kulturowe wzory i wartości związane z określonym terytorium oraz wykazują solidarność, przynajmniej na poziomie elit. W starożytnym Egipcie, Chinach i Mezopotamii ethnie wiąże się nieodłącznie z podporządkowaniem jednostce polityczno-terytorialnej, która nakłada się, a wręcz zastępuje identyfikacje etniczne.

Według „narodowych geologów” także ethnie Europy średniowiecznej znalazły swoje bezpośrednie przedłużenie w późniejszych narodach, stąd przydają oni szczególnego znaczenia badaniom archeologicznym i historycznym. Niewątpliwym, choć ukrytym za obiektywistycznym żargonem naukowym, celem dociekań prahistorycznych jest rekonstrukcja przeszłych epok i cywilizacji w taki sposób, aby powiązać je z późniejszymi okresami, włącznie z teraźniejszością. Chronologia jest wyrazem linearnego światopoglądu, w którym najpierw istnieje przeszłość (dalsza i bliższa), nietrwała teraźniejszość i nieznana przyszłość, a ciągłość kulturowych form kształtuje się na podstawie tego niezmiennego kontinuum. Datowanie zabytków z przeszłości to wyraz lokowania jakiejś społeczności w czasie historycznym, a tym samym proces tworzenia symbolicznych podstaw określania tejże społeczności (stąd tak wielka waga przykładana do pojęcia granic). Co więcej, archeolog nie tylko sytuuje zjawiska w czasie, ale utrwala je przestrzennie. Prace wykopaliskowe określają zarówno „kiedy”, jak i „gdzie”. Pisze Smith: „Archeologia wyznacza etapy »nasze-go rozwoju«, ale także tych wcześniejszych ludów, które nie przetrwały na naszych ziemiach, w kolebce »naszej cywilizacji«. Ujawnia ona także i zachowuje różne osiągnięcia tych minionych dziejów naszej ziemi rodzinnej” [Smith, 1995: 14-15].

Smith nie sugeruje, że archeolog jest prototypowym nacjonalistą, ale zauważa znamienny fakt, iż badacze etniczności i tożsamości narodowej są rodzajem społecznych i politycznych archeologów, którzy ustalają bezpośrednią i nieodwołalną ciągłość pomiędzy ethnie a dzisiejszym państwem narodowym.

149