7186604189

jącemu, który stanowił jeden z ważniejszych komponentów poetyki młodopolskiej. Iwaszkiewicza fascynował przede wszystkim jej impresjonizm, podporządkowujący konstrukcję obrazu poetyckiego przelotnej wizji nastrojowej. Przypadki Wierzyńskiego i Tuwima (w pewnej mierze analogiczne) są dużo bardziej skomplikowane⁸¹.

Skomplikowane, bo autor Czyhania na Boga przejmuje — to już chyba tak powszechnie akceptowalna wiedza, że aż oczywista — młodopolską koncepcję roli poezji, która ma być drogą do poznania Boga i absolutu, a jednocześnie proponuje nową, splatającą się z tą pierwszą, która ma prowadzić do zadzierzgnięcia więzi z tłumem, uznania walorów szarego, prostego człowieka; łączy wyszukany elitaryzm z akceptacją „nieokiełznanego biologizmu”, młodopolską metafizykę z Whitmanowskim zrównaniem wszelkiego jestestwa⁸², a także — w innych relacjach — z manifestacyjnie okazywaną aprobatą dla literatury popularnej, „kawiarnianych” form jej przekazu. Fryde zwracał uwagę na „uspołecznienie” literatury dwudziestolecia i konstruował wygodną dla swej tezy opozycję:

Przejście od »Chimery« do »Skamandra« oraz liryki żyjącej aktualnością, rzucanej z desek nadscenki kabaretowej w tłum publiczności; przejście od takich ideałów prozy, jak na przykład proza Berenta, do żeby wziąć jaskrawy przykład — Sergiusza Piaseckiego i Wiecha — oto droga swoistego uspołecznienia literatury⁸³.

Nieproste są to relacje, bo na przykład „Młodziutki Lechoń w swym skazanym na zapomnienie tomiku Na złotym polu osobnym, hołdowniczym wierszem spłaca dług wobec patronującego jego własnym próbom Tetmajera, Wierzyński nie ukrywa swej fascynacji Staffem, a jak pokazała Alina Kowalczykowa, Julian TUwim swój »młodzieńczy wizerunek korygował«”^8/\ starając się pozacierać nieco ślady młodopolskiego terminowania. Skomplikowane są relacje poezji skamandrytów także dlatego, że kwestionując młodopolski wzniosły i tragiczny ton poezji oraz kreację

⁸¹    Ibidem, s. 98.

⁸²    Zob. J. Sawicka: Julian TUwim. Warszawa 1986, s. 51.

⁸³    L. Fryde: Zagadnienia literackie. „Wiedza i Życie" 1939, nr 4. Cyt. za: Idem: Wybór pism krytycznych..., s. 252.

⁸⁴    «J. Zacbarska: Młodopolskie źródła Skamandra. W: Stulecie skamandrytów. Red. K. Biedrzycki. Kraków 1996, s. 12.

186