7186604299

istnienie Ministerstwa Sztuki i Kultury²¹. W pracy państwowej swój udział mieli też pisarze pokolenia „postyczniowego”; na przykład funkcję naczelnika Wydziału Prasowo-Widowiskowego Komisariatu Rządu RP sprawował Antoni Sygietyński.

Pisarze wypełniali również pewne misje państwowe i dyplomatyczne. Ważnym aspektem strategii działań na arenie międzynarodowej było aktywizowanie środowisk polonijnych, by te wsparły finansowo rodzące się państwo, wywierały presję na władzę krajów osiedlenia i kształtowały opinię publiczną przychylnie dla polskich interesów. Takim celom służyły wyprawy głównie do Stanów Zjednoczonych. Władysław Reymont otrzymał w styczniu 1919 roku pełnomocnictwo Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, „na mocy którego jako kurier dyplomatyczny miał jechać do Berna, Paryża i Stanów Zjednoczonych. W Paryżu od 18 stycznia toczyła się Konferencja Pokojowa. W Stanach wyznaczono pisarzowi misję uaktywnienia emigracji na rzecz przyszłych granic Polski”²². W podróż do Ameryki oraz ośrodków emigracji robotniczej we Francji wybrał się wówczas Sieroszewski. Po latach opisze w książce Wrażenia z Ameryki (1931), być może z niejaką egzaltacją, swe promocyjne działania tak:

Na stacjach spotykały mnie tłumy z chorągiewkami, na odczytach gromadziły się tysiące. [...] Czułem, że mam przed sobą fanatycznych wyznawców tej samej dziwnej, wygnańczej religii, którą poznałem na Sybirze — religii tęsknoty za utraconym krajem...²³

Za ocean wybrał się także Juliusz Kaden-Bandrowski; w miesiącach od lutego do maja 1921 roku wygłosił około stu odczytów dla Polonii w Bostonie i Nowym Jorku, Filadelfii i New Haven, Chicago i Cleveland. Frontowe wspomnienia, „półwojskowy” strój prelegenta, patriotyczny klimat spotkań, także konkretny cel, jakim była zbiórka funduszy na rzecz Górnego Śląska (właśnie kończyła się akcja plebiscytowa), zagwarantowały Kadenowi-pre-legentowi sukces^2/1. Skuteczność propagandowych działań zapew-

²¹    Por. IB. Winklowa: Karol Irzykowski. Życie i twórczość. T. 2. Kraków 1992, s. 20—22 i 41—42.

²²    IB. Koc: Reymont. Opowieść biograficzna. Warszawa 2000, s. 163.

²³    Cyt. za: K. Czachowski: Wacław Sieroszewski. Życie i tioórczość..., s. 153.

²⁴    Por. M. S p r u s i ń vS k i: Juliusz Kaden-Dandrowski. Życie i twórczość. Kraków 1971, s. 136—137.

79