7292100950

340 Miernictwo.

1600 sążniom kw. = 57 a 54,642 m². (Metr = 0,527292 sążnia, metr kw. = 0,278036 sążnia kw., ar — 27,803639 sążnia kw., hektar = 1,737727 morga.)

4.    Miary rosyjskie. Sążeń = 3 arszynom = 7 stopom = 2,1336 w, arszyn = 28 calom =16 werszkom = 0,7112 m, stopa = stopie angielskiej «= 12 calom = 0,3048 nr, cal — 10 linjom — 0,0254 m, wiorsta = 500 sa-źeniom — 1,0668 km. Sążeń kw. = 4,552249 w², dziesięcina = 2400 saźeniom kw. = 1,092540 ha, wiorsta kw. — 1,138062 Jcmⁿ.

5.    Dawne francuskie miary długości. Toise = 6 stopom paryskim = 1,949036 m, stopa parys. — 12 calom parys. — 0,324839 nr, cal parys. = 12 linjom parys. — 0,027070 m_> linja parys. = 2,255829 mm. (Metr — 0,513074 toise’om — 3,078444 stopom parys. = 443,296 linjom parys.)

6.    Miary angielskie. Yard — 3 stopom = 0,914399 m, stopa = 12 calom— 0,304800 m, cal = 0,025400 w, fathom = 2 yardom = 1,828798 »/, chain = 22 yardom = 20,116778 nr, statute mile = 1760 yardom = 1,609342 km, yard kw. = 0,836126 nr², akr = 4840 yardom kw. = 40 a 46,850 nr², yard of land = 30 akrom = 12,1405 hu, bidę of land — 100 akrom ==40,468 ha, mile of land == 640 akiom = 2,59 km".

Miary używane w miernictwie są: standard chain = 6G stopom =100 linką acre = 100.000 links kw., rood = 25.000 links kw., pole albo perche = 625 links kw.

7.    Międzynarodowe miary milowe. Mila geograficzna = Vl6 stopnia równika elipsoidy ziemskiej = 7,420439 km, mila morska = 1 minucie równika = ⁱ}_i mili geograf. = 1,855110 km.

Miary kątowo. 1. Miary stopniowe: a) Podział sześćdziesiątkowy. Kat pełny podzielony na 360 stopni (°), stopień = 60 minutom (*), minuta = 60 sekundom ("). b) Podział setkowy. Kąt pełny podzielony na 400 stopni (<•), stopień = 100 minutom ('), minuta = 100 sekundom ("). U nas używany jest podział sześćdziesiątkow-y.

2. Miary łukowe (dla podziału sześćdziesiątkowego). Między długością łuku 1, o promienin »*, a wielkością odpowiedniego kąta a istnieje następujący związek:

a ^u

r<>

ł p'    „ l p"

——,    a ——^!—, przyczem

57,2957795°, p'=- = 3437,74677,

180.60 . 60"

— 206264,806".

Miary rysunkowe: skale i podziałki. Wielkość skali zależy od celu

zdjęcia, wielkości obszaru zdejmowanego i ilości szczegółów. W miernictwie używane są skale 1 :100, 1 : 200, 1 : 250, 1 : 500, 1 :1000, 1 : 2000, 1 : 2500, i : 5000, 1: 10.000 i inne. W Państwie Polakiem przepisane sa następujące skale dla nowych zdjęć poligonowych: Skala zasadnicza 1: 2000; dla miast skale 1:1000, 1 : 500, 1 : 250; dla wielkich obszarów, o przeciętnej powierzchni parcel ponad 10 ha, skala 1 : 4000. Mapy katastralne Małopolski (zdjęcia stolikowe) wykonane są w skali 1 : 2880 (1 cal = 40 sążniom).

Rysunek, skali uazywamy podziałką. Odróżniamy podziałki linijne i transwersalne (poprzeczne). Ostatnie oparte są na proporcjonalności odcinków.

Nonjusze. Służą do dokładnego mierzenia krótkich długości prostych i łuków kołowych (kątów). Są to osobne podziałki, przesuwalne wzdłuż po