7349810868

3. Źródła obowiązującego prawa cywilnego 21

zaobserwować można wzajemne wpływy tych systemów na siebie np. poprzez orzecznictwo sądowe pełniące rolę wykładni obowiązującego prawa czy - w przeciwnym kierunku - przez rosnącą - szczególnie w Europie - rolę standardów prawnych, wspólnych przynajmniej dla państw będących członkami Unii Europejskiej.

Źródła obowiązującego w Polsce prawa należałoby zatem podzielić na:

-    źródła prawa stanowionego,

-    inne (w szczególności zwyczaj).

3.1. Hierarchia źródeł prawa stanowionego

3.1.1. KOHSTYTUCIA

Najwyższym aktem normatywnym jest Konstytuq'a, określana często jako ustawa zasadnicza, charakteryzująca się speqalnym, wyjątkowym sposobem jej uchwalania lub zmiany. Na straży Konstytuq'i stoi głowa państwa. Aktualnie obowiązująca Konsty tuq'a Rzeczypospolitej Polskiej została uchwalona dnia 2 kwietnia 1997 r., jej tekst ukazał się w Dzienniku Ustaw w dniu 16 lipca 1997 r. Dnia 17 października 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej weszła w życie.

Wśród podstawowych zasad wprowadzonych obowiązującą aktualnie Konstytucją bardzo istotne znaczenie ma zagwarantowanie swobody działalności gospodarczej (art. 20, 22) oraz ochrona własności i dziedziczenia (art. 21, 64). Większość określonych w Konstytuqi zasad znajduje swoje rozwinięcie w ustawach zwykłych, pamiętać jednak należy o wyartykułowanej w art. 8 ust. 2 zasadzie bezpośredniego jej stosowania. Oznacza to możliwość korzystania z przewidzianych w przepisach mechanizmów konstytucyjnych, tj.:

-    skargi konstytucyjnej (art. 79),

-    pytania prawnego (art. 193),

które przeznaczone są do badania konstytucyjności prawa. Badaniem tym zajmuje się Trybunał Konstytucyjny, czyli tzw. sąd nad prawem - jedyny organ mający uprawnienie do usuwania przepisów z porządku prawnego.

Prawo wniesienia skargi konstytucyjnej ma każdy, kto uczestniczył w postępowaniu, w którym wyczerpano drogę prawną, a które zakończyło się wydaniem ostatecznego rozstrzygnięcia opartego na zakwestionowanym przepisie. Trybunał Konstytucyjny może zatem rozpoznawać skargę konstytucyjną wyłącznie wówczas, gdy skarżący wykorzystał już wszystkie, przysługujące mu w ramach postępowania sądowego lub administracyjnego, środld zaskarżenia lub środki odwoławcze. Skarga wolna jest od opłat sądowych, ale powinna zostać sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego (tzw. przymus adwokacki). Musi odpowiadać warunkom formalnym pisma procesowego, ustanowionym w kodeksie postępowania cywilnego. Treścią skargi konstytucyjnej jest żądanie, aby Trybunał Konstytucyjny uznał wskazany w skardze przepis za niezgodny z Konstytuq'ą.