8299308355

II. Źródła prawa cywilnego

§3. RODZAJE ŹRÓDEŁ

•    Prawo stanowione:    Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe,

rozporządzenia

•    Zwyczaje - nie stanowią źródeł prawa, ale pośrednio uzyskują doniosłość prawną przez to, że przepisy często do nich odsyłają

•    Prawo zwyczajowe - traktuje się je jako normy prawne. Faktem prawotwórczym jest praktyka stałego stosowania przez organy państwowe określonej reguły postępowania. Kształtowanie się prawa zwyczajowego jest w Polsce dopuszczalne, pod warunkiem, że powstaje ono obok, a nie przeciwko prawu stanowionemu

•    Orzecznictwo: w polskim systemie prawnym sądy nie mają roli prawotwórczej. Niemniej jednak, orzecznictwo jako interpretacja przepisów może wpływać na ustalanie treści (konkretyzację) norm prawnych —» pomocnicza rola sądów

•    Doktryna: poglądy uczonych nie stanowią źródła prawa, ale bardzo często inspirują konkretne działania legislacyjne -» postulaty de legeferenda

§4. WAŻNIEJSZE RODZAJE NORM I PRZEPISÓW PRAWA CYWILNEGO

•    norma prawna: hipoteza, dyspozycja i sankcja / norma sankcjonowana i sankcjonująca

•    sankcja w prawie cywilnym - ma doprowadzić do zaspokojenia interesu podmiotu stosunku cywilnoprawnego. Funkcje represyjne i wychowawcze nie stanowią istotnego elementu. Dominuje sankcja polegająca na przymusowym uzyskaniu z majątku dłużnika określonych przedmiotów/ wartości pieniężnych

•    normy prawne nie są równoznaczne z przepisami prawa. Z jednego przepisu może wynikać wiele norm lub jedna norma może wynikać z wielu przepisów.

WAŻNIEJSZE TYPY NORM W PRAWIE CYWILNYM:

•    Normy bezwzględnie wiążące (imperatywne/ Ius cogens) - ich zastosowanie nie może być wyłączone ani ograniczone decyzją stron

•    Normy względnie wiążące (dyspozytywne / ius dispisitivum) - mają zastosowanie tylko wtedy, gdy strony nie uregulowały konsekwencji prawnych w sposób odmienny od dyspozycji zawartej w takiej normie. Funkcją norm dyspozytywnych jest uzupełnianie treści stosunku prawnego w zakresie nieuregulowanym przez strony

•    Normy semiiperatywne - wyznaczają minimalny zakres ochrony interesów jednej strony. Ich zastosowanie może być uchylone tylko wtedy, gdy postanowienia umowy są korzystniejsze dla strony objętej ochroną normatywną

•    Normy kompetencyjne - nakładają na kogoś obowiązek reagowania na dokonanie czynności konwencjonalnej; przyznają kompetencję określonemu podmiotowi z tym skutkiem, że dla drugiej strony powstają jakieś obowiązki

•    Metanormy - reguły interpretacyjne (dyrektywy wykładni), inferencyjne (reguły wnioskowania) i kolizyjne

WAŻNIEJSZE RODZAJE PRZEPISÓW W PRAWIE CYWILNYM: