3582325771

Wykłady - Prawo - dr Naworski

PRAWO CYWILNE

Źródła prawa cywilnego

Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest Kodeks Cywilny z 23 kwietnia 1964 r., obowiązujący od 1 stycznia 1965 r. wielokrotnie nowelizowany. Kodeks cywilny dzieli się na cztery księgi, poświęcone kolejno: zagadnieniom ogólnym, własności i innym prawom rzeczowym, zobowiązaniom oraz spadkom. Pozakodeksowymi źródłami są m.in.: Prawo wekslowe, Prawo czekowe, Prawo spółdzielcze, Prawo budowlane itd. Zgodnie z ogólnymi zasadami stosowania prawa przepisy specjalne stosuje się w pierwszej kolejności, zaś kodeks cywilny ma w tej dziedzinie charakter posiłkowy. Oznacza to, źe przepisy kodeksu znajdują zastosowanie tylko wówczas, gdy określona sprawa nie została uregulowana w przepisach specjalnych.

Działy

1.    Część ogólna

2.    Prawo rzeczowe

3.    Prawo zobowiązaniowe

4.    Prawo spadkowe

Podmioty prawa cywilnego

Podmioty prawa cywilnego dzielą się na:

-    Osoby fizyczne

-    Osoby prawne

-    Ułomne osoby prawne

Podmiotem prawa cywilnego jest podmiot mający zdolność prawną. Zdolność prawna oznacza, źe osoba może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania (mają człowiek od chwili urodzenia).

Osoby fizyczne

Osobie fizycznej nie można ograniczyć zdolności prawnej.

1.    Zdolność prawna - zdolność do występowania w charakterze podmiotu (strony) w stosunkach cywilnoprawnych; możność posiadania prawi obowiązków wynikających z prawa cywilnego. Każdy człowiek od chwili urodzenia aż do śmierci ma zdolność prawną. Ma ją również dziecko poczęte, czyli płód ludzki. Zdolność prawna oznacza, że człowiek może być właścicielem rzeczy, zawierać umowy, ponosić odpowiedzialność majątkową.

2.    Zdolność do czynności prawnych - zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych - wywołanie skutków prawnych. O ile zdolność prawna polega na samej możności posiadania praw i obowiązków, o tyle zdolność do czynności prawnych daje prawo do aktywności, stwarza możność samodzielnego dysponowanie swymi uprawnieniami, zaciągania zobowiązań itp. Żeby być właścicielem rzeczy, wystarcza zdolność prawna, ale żeby tę rzecz sprzedać w sposób prawnie ważny i skuteczny w drodze własnego oświadczenia woli, trzeba mieć ponadto zdolność do czynności prawnych.

a.    Pełna zdolność do czynności prawnych - osiąga ją człowiek z chwilą ukończenia 18 lat (ewentualnie dziewczyna po 16 roku życia, która za zgodą sądu zawarła związek małżeński).

b.    Ograniczona zdolność do czynności prawnych - osoby które ukończyły 13 lat oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione. Ich czynność prawna do swej ważności wymaga zgody przedstawiciela ustawowego (rodzic, opiekun). Bez tej zgody mogą zawierać umowy należące do umówpowszechnie zawieranych w drobnych sprawach życia codziennego.

c.    Brak zdolności do czynności prawnych - mają osoby, które nie ukończyły 13 lat oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione. Nie mogą oni w sposób ważny i prawnie skuteczny zawierać żadnych umów, robią to za nich przedstawiciele ustawowi. Umowy zawarte przez te osoby, nie pociągają za sobą rażącego pokrzywdzenia tych osób są prawnie ważne, np. kupno chleba.

3.    Ubezwłasnowolnienie - pozbawienie zdolności do czynności prawnych na mocy orzeczenia sądu.

a.    Ubezwłasnowolnienie całkowite - wobec osób chorych psychicznie, z niedorozwojem umysłowym lub z innym rodzajem zaburzeń psychicznych (pijaństwo, narkomania), które nie są w stanie kierować swym postępowaniem. Dla nich sąd ustala opiekuna, chyba że są rodzice dysponujący władzą rodzicielską - przedstawiciel ustawowy osoby ubezwłasnowolnionej.

b.    Ubezwłasnowolnienie częściowe - sąd może orzec wobec osób z powyższymi cechami, ale występującymi w mniejszym nasileniu, tak że ubezwłasnowolnienie całkowite nie jest celowe, lecz potrzebna jest pomoc w prowadzeniu spraw tej osoby. Dla nich sąd ustala kuratora.

4.    Uznanie za zmarłego - Zaginiony może zostać uznany za zmarłego, jeżeli upłynęło 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości jeszcze żył, jednakże jeżeli w chwili

Strona 1 z 32