13127

Wykłady - Prawo - dr Naworski

Różnice między prawem a moralnością:

Na straży norm prawnych stoi aparat państwowy, do przestrzegania norm moralnych skłania nas presja wywierana przez opinię publiczną, wpojone w trakcie wychowania nawyki, sumienie i inne bodźce.

Normy prawne mają charakter dwustronny, moralne jednostronny.

Normy prawne odnoszą się tylko do czynów i słów człowieka, moralność ingeruje także w dziedzinę myśli i uczuć.

Normy prawne regulują bardzo dokładnie postępowanie człowieka, moralność wskazuje ogólny kierunek postępowania.

Świadomość prawna

Sw iadomość praw na - ocena obowiązującego prawa przez społeczeństwo, postulaty dotyczące zmiany prawa w pożądanym przez społeczeństwo kierunku.

Świadomość prawna to zbiór tych wszystkich norm, które - zdaniem społeczeństwa -powinny tworzyć prawo. Im większa jest różnica między prawem, które w rzeczywistości istnieje, a takim, które zdaniem społeczeństwa powinno istnieć, tym większa rozbieżność między prawem i świadomością prawną.

Świadomość prawna tworzy się pod wpływem wyobrażeń o tym, co sprawiedliwe i niesprawiedliwe, wyobrażeń o prawie, praworządności itp. Świadomość prawna wchodzi w skład moralności.

Niezgodność obowiązującego prawa ze świadomością prawną osłabia działanie prawa. Dlatego państwo nie może lekceważyć świadomości prawnej społeczeństwa i dopuszczać do zbyt wielkiej rozbieżności między prawem a świadomością.

Praworządność i jej elementy

Praworządność - zasada przestrzegania prawa przez organy państwa.

Na praworządność składają się dwie przesłanki:

1.    Istnienie stosunkowo szerokiej regulacji prawnej, obejmującej wszystkie istotne dziedziny życia. Przyjmuje się, że są w państwie dwie dziedziny życia społecznego wymagające uregulowania:

a.    Sfera stosunków majątkowych między wszystkimi podmiotami prawa

b.    Sfera stosunków miedzy państwem i obywatelami

2.    Przestrzeganie prawa przez wszelkie organy państwowe - organy państwowe mogą działać tylko na podstawie obowiązujących przepisów i w zakreślonych przez nie granicach. Szczególne znaczenie ma rygorystyczne stosowanie się do przepisów organów uprawnionych do stosowania przymusu i organów wymiaru sprawiedliwości. Każde naruszenie prawa przez te organy jest nad wyraz niebezpieczne, prowadząc z reguły do naruszenia swobód obywateli.

Ustroje współczesnych państw stwarzają zazwyczaj warunki dla wprowadzenia pełnej praworządności. Same warunki oczywiście niczego jeszcze nie gwarantują. Jest rzeczą aparatu państwowego odpowiednie ich wykorzystanie i stworzenie takiego systemu kontroli poszczególnych organów, by naruszenia prawa uczynić niemożliwym. System taki składa się z poszczególnych form społecznej kontroli. Formy te nazywamy formalnymi albo prawnymi gwarancjami praworządności. Najskuteczniejszym środkiem zapewnienia praworządności w działaniu administracji państwowej jest wprowadzenie sądownictwa administracyjnego.

Strona 2 z 85