105503

1. Pojęcie prawa pracy

Prawo pracy jest to gałąź prawa prawnie obejmująca ogól norm prawnych regulujących stosunki pracy oraz stosunki społeczne prawnie związane ze stosunkami pracy.

1.1.    Dynamizm prawa pracy

Jedna z cech prawa pracy. Prawo pracy należy do gałęzi prawa, które podlegają procesowi gwałtownego rozwoju, jest nową dziedziną prawa (początek XIX w.). Na początku XX w. formalne wyodrębnienie pr. pracy z pr. cywilnego.

Konieczność dostosowania się pr. pracy do zmian społecznych i gospodarczych.

Poszerzenie zakresu podmiotowego i przedmiotowego.

1.2.    Praca jako przedmiot regulacji prawnej.

-    działalność ludzka,

-    praca w znaczeniu czynnościowym, czyli jako pewien ciąg zdarzeń powtarzających się w czasie i przestrzeni,

-    praca w znaczeniu socjologicznym- wszystkie czynności stwarzające dla zbiorowości ludzkiej jakieś wartości, mające wartości materialne i niematerialne,

-    praca ta jest pracą podporządkowaną, jest świadczona na rzecz innego podmiotu i pod kierownictwem tego podmiotu:

*    praca musi być świadczona osobiście,

*    praca zespołowa-, co najmniej 2 osoby,

*    dobrowolność pracy - osoba wykonująca pracę wstępuje w stosunek pracy dobrowolnie, tzw. Podporządkowanie dobrowolne. Umowa określa zakres podporządkowania.

1.3.    Prawo pracy jako gałąź prawa.

Kryterium metody regulacji:

-    cywilnoprawna (charakterystyczna dla prawa prywatnego),

-    administracyjnoprawna (dla prawa publicznego).

1.4.    Metody regulacji w prawie pracy.

-    metoda cywilnoprawna- charakteryzuje się uznaniem prawnej równorzędnośd podmiotów danego stosunku prawnego oraz brakiem bezpośredniego przymusu ze strony organów państwa. Rola państwa ogranicza się do wydawania norm ukierunkowujących treść oświadczenia woli stron stosunku prawnego oraz określających ramy i granice ich działania, samo działanie jednak, jak i dochodzenie wykonania ustalonych zobowiązań, chociażby wynikały one z przepisów wydawanych przez organy władzy lub administracji państwowej, pozostawione są inicjatywie i woli stron. Metoda ta jest w prawie pracy metodą wiodącą. Została ona wykorzystana przede wszystkim w regulacji prawnej stosunku pracy, jako zobowiązaniowym stosunku prawnym prawa pracy oraz regulacji niektórych innych stosunków prawnych składających się na przedmiot tej gałęzi prawa.

-    metoda administracyjnoprawna- oparta jest na zasadzie władztwa i podporządkowania, charakteryzuje się nierównorzędnością uczestników stosunku prawnego i polega na bezpośredniej ingerencji państwa w określone stosunki społeczne drogą bezwzględnie obowiązujących nakazów i zakazów. Metoda władcza w prawie pracy przejawia się przede wszystkim w tym, że niektóre obowiązki podmiotu zatrudniającego objęte stosunkiem pracy (np. wymiar czasu pracy, zakazy zatrudniania kobiet i młodocianych przy pracach im zabronionych, zapewnienie warunków bhp) są równocześnie obowiązkami wobec państwa, zapewniającego z urzędu kontrolę ich przestrzegania, a także w wyposażeniu organów kontrolnych w kompetencje władcze oraz prawo stosowania sankcji kamo-admin. Jest ona stosowana w celu wzmocnienia ochrony pracownika, a zwłaszcza tych wartości, które uznane zostały za szczególnie doniosłe społ.