$ 155. Pojęcie d/iediic/enia i prawa spadkowego
Prawo spadkowe - ogół norm prawnych, regulujących dziedziczenie Succesio - dziedziczenie,
przechodzenie rzeczy i zobowiązań zmarłego spadkodawcy na dziedziców, per universitatem czyli majątek przecłiodził w całości, a nie każda rzecz z osobna llereditas - inaczej bona, spadek
- traktowany całościowo jako rzecz niematerialna
- składał się z
- rzeczy materialnych (nie musiały być częścią spadku)
- wierzytelności oraz długów zmarłego (z wyjątkiem kar prywatnych)
- uprawnienia ściśle osobiste są niedziedziczne,
np. służebności osobiste, uczestnictwo w spółce
Funkcja
- zapobieganie przed rozproszeniem majątku zmarłego
- zabezpieczenie zaspokojenia wierzycieli zmarłego
- wynagrodzenia krewnych, przyjaciół i służby zmarłego
- awans majątkowy i społeczny dziedziców
$ 156. Rozwój historyczny
llereditas - spadek i dziedziczenie według ius civile
- zasady ustalone w Ustawie XII Tablic, przetrwały aż do Justyniana
Ronorum possesio - spadek i dziedziczenie według prawa pretorskiego
- trzeba się o nie ubiegać u pretora
- bonorum possesor nie był dziedzicem,
ale w praktyce korzystał z ochrony przysługującej dziedzicom
- po 1 roku stawał się pełnoprawnym właścicielem spadku
- w celu wspomagania prawa cywilnego
- pretor przyznawał posiadanie spadku na czas sporu spadkowego (bonorum possesio w znaczeniu pierwotnym) prawdopodobnemu dziedzicowi cywilnemu
- w celu uzupełniania prawa cywilnego
- Ustawa XII Tablic nakładała rygorystyczne wymogi dla dziedziców,
zdarzały się wręcz spadki bezdziedziczne
- niekorzystne bo niezaspokojeni wierzyciele, bezpańscy niewolnicy, rzeczy niczyje
- pretor udzielał bonorum possesio dziedzicom,
którzy z przyczyn formalnych utracili prawo do spadku i innym osobom wymagającym uwzględnienia, np. zapisanym w nieformalnym testamencie
- prawo poklasyczne - różnica między llereditas i bonorum possesio zanika
- Justynian - ujednolicił prawo spadkowe