75672

Dr. Zbigniew świderski

Prawo cywilne i handlowe państw obcych

Wykład II - Źródła prawa cywilnego

Połączenie norm etycznych z prawnymi i innymi jest stosowaniem reguł z common law i equity law.

Anglik musi liczyć się z tym, że źródłem prawa jest zarówno ustawa jak i orzeczenie sądu common law i equity law. Tak jest w USA, Wielkiej Brytanii oraz wielu krajach Ameryki Płd. - gdzie działa system precedensów. W USA występuje dodatkowa komplikacja wynikająca z federalnego charakteru ustroju tego państwa.

Właściwe jest ustawodawstwo federalne oraz stanowe. Przepisy, którego zatem obowiązują w tamtejszym obrocie handlowym? - Przepisy stanowe. Należy się liczyć z tym, iż zmienność przepisów w zależności od stanu może być duża. Zaradzono temu przez opracowanie jednolitego kodeksu handlowego USA. Jest on wzorem aktu prawnego, który jest przyjmowany z osobna przez każdy stan. Wżór jest jeden - opracowany przez amerykańskie stowarzyszenie prawników, które na bieżąco proponuje stosowne zmiany w jednolitym kodeksie handlowym USA. Ze względu na autorytet stowarzyszenia kodeks handlowy jest aktem prawnym poszczególnych stanów a mimo to jest jednolity na obszarze całego kraju. Nawet w Luizjanie, która część swojego systemu prawnego opiera na prawie francuskim. W USA ustawy również nie rozstrzygają wszystkich kwestii. Równocześnie z nimi stosowany jest system precedensów. Stosuje się precedensy angielskie sprzed powstania USA oraz orzeczenia sądów Stanów Zjednoczonych. Miliony orzeczeń powodują wzrost liczby precedensów. Z tego powodu amerykanie posługują się tzw. restatement - opracowaniami obejmującymi reguły wynikające z precedensów. Restatements zawierają pogrupowane według dziedzin żyda orzeczenia.

Jednolity kodeks handlowy USA obejmuje przepisy sprzedaży i szeregu czynnośd bankowych m.in. kredytów, ale również regulacje rozliczeń czekowych i wekslowych.

Obrót międzynarodowy powoduje namnażanie się przepisów regulujących go. Są dwie płaszczyzny tego

procesu:

■    Prawo prywatne międzynarodowe - akt prawny pochodzący od krajowego ustawodawcy. Tyle praw prywatnych międzynarodowych ile państw. Międzynarodowość w oznaczeniu tego prawa wynika z tego, iż zawiera ono przepisy dotyczące stosunków cywilnoprawnych z elementem obcym. Są to wszystkie sytuacje, gdy występuje różne obywatelstwo stron umowy. Umowa jest zawierana w obrębie jednego państwa, ale wykonywana ma być na terenie innego. Zawsze rodzi to konieczność poszukiwania prawa właściwego dla rozstrzygnięda danego sporu.

■    Ujednolicenie prawa w skali światowej lub regionalnej. Ułatwieniem tego procesu byłoby utworzenie wszechobowiązującego aktu prawnego o znaczeniu globalnym. Skromne są jednak osiągnięcia w kwestii światowej unifikacji prawa. W 1980 roku miejsce miała konferencja wiedeńska, która odbyła się pod auspicjami ONZ. Jej postanowieniami utworzono konwencje wiedeńską o międzynarodowej sprzedaży towarów. Konwencja ta podpisana została przez wiele państw, w tym Polskę. Jest ona stosowana, gdy są zawierane umowy. Np., gdy zawierana jest umowa między polskim przedsiębiorcą a przedsiębiorcą zagranicznym. Wcześniejsza próba ujednolicenia miała miejsce w Genewie w 1930 i 1931 roku. Wypracowano tam w 1930 roku:

1.    Konwencje dotyczącą jednolitego prawa wekslowego.

2.    Konwencję dotyczącą kolizji wekslowych.

3.    Konwencję dotyczącą opłaty skarbowej/stemplowej - pobieranej przy wystawieniu weksla.

W RP nie ma ani opłaty wekslowej, ani blankietu wekslowego.