7334802907

⁰¹⁰ (²⁷°) 3/2014

żywymi szczepionkami zawierającymi szczepy wirusa (lentogeniczne dla brojlerów oraz inak-tywowane w przypadku stad towarowych i reprodukcyjnych).

Zakaźne zapalenie oskrzeli kur - Wrażliwe na zakażenie są przede wszystkim kury i bażanty. Chorobę wywołuje wirus należący do rodzaju Coronavirus. Początkowo uważano, że choroba u kur jest wywoływana przez patogenny, jednorodny antygenowo wirus, którego przedstawicielem jest szczep Massachusetts 41 (Mass 41). Jednak możliwość tworzenia wielu odmian różniących się od oryginalnego szczepu Mass 41, doprowadziła do wyizolowania ponad 30 se-rotypów oraz wariantów antygenowych, przy czym ich ilość ciągle wzrasta.

Między ptakami zakażenie rozprzestrzenia się drogą aerogenną. Zarazek przenosi się tą drogą również między kurnikami i fermami. Okres inkubacji wynosi od 18 do 72 godzin. U kurcząt wirus zakaźnego zapalenia oskrzeli kur (Infec-tious bronchitis - IB) wywołuje nasilone zmiany zapalne w drogach oddechowych. Dochodzi do zapalenia błony śluzowej oskrzeli, a powstający wysięk zapalny ogranicza drożność oskrzeli. Wraz z postępem choroby tworząca się serowata wydzielina zatyka rozwidlenie tchawicy co prowadzi do duszności, rzężeń, kaszlu, kichania i przyjmowania charakterystycznej postawy „pompującego oddychania”. U dorosłych ptaków nieśność gwałtownie obniża się (w ciągu 5 -7 dni), pogarsza się także jakość skorupy, która jest krucha i odbarwiona, z charakterystycznymi deformacjami.

W trakcie badania sekcyjnego stwierdza się obecność śluzu i przekrwienie błony śluzowej dolnych odcinków tchawicy i oskrzeli, u starszych kurcząt mogą występować włóknikowe naloty na workach powietrznych. Obecność żółtawego, serowatego czopa włóknikowego w rozwidleniu tchawicy u kurcząt wskazuje na zakaźne zapalenie oskrzeli.

W przebiegu zakaźnego zapalenia oskrzeli brak jest specyficznego leczenia. Przy wtórnych powikłaniach bakteryjnych powinny być stosowane antybiotyki. Jedyną skuteczną metodą uniknięcia strat spowodowanych zakażeniem wirusem IB jest prowadzenie systematycznych szczepień profilaktycznych. Stosuje się tu szczepionki żywe i inaktywowane.

W Polsce choroba występuje zarówno u brojlerów, jak i w stadach kur nieśnych. Współczesna immunoprofilaktyka IB to stosowanie żywych, ale niezdolnych do wywołania infekcji szczepów wirusa w postaci szczepionek. Jednakże, trzeba mieć na uwadze, iż ze względu na dużą zmienność wirusa zakaźnego zapalenia oskrzeli oraz powstawanie nowych seroty-pów, podtypów, a także wariantów antygenowych, skuteczność i efektywność programów immunoprofilaktycznych pozostaje ciągle problemem. Obecnie na terenie Europy zaleca się naprzemienne stosowanie w szczepionkach se-rotypu Mass z serotypem 4/91, co daje ochronę protektotypową oraz zabezpiecza ptaki przed większością innych, antygenowo odmiennych szczepów wirusa IB.

Influenza ptaków - grypa ptasia należy do groźnych, siejących spustoszenie chorób głównie wśród kur i indyków, chociaż wirus może zaatakować także ptaki łowne (bażanty, kuropatwę, przepiórki), bezgrzebieniowce (strusie i emu), papugi i wróblowate.

Chorobę te wywołuje wirus z rodziny Orthmy-xviridae. Najcięższa postać choroby, pierwotnie nazywana „pomorem drobiu” (z ang. High-ly Pathogenic Avian Influenza, HPAI), włączona jest przez Światową Organizację Zdrowia Zwierząt (OIE) do listy A chorób zakaźnych zwierząt. w Polsce postać HPAI w chwili obecnej jest określana jako wysoce zjadliwa grypa ptaków. Epidemia tej choroby notowana jest co kilka lat na całym świecie (w Polsce jej nie notowano). Najprawdopodobniej pojawia się na skutek pośredniego lub bezpośredniego kontaktu drobiu domowego z dzikimi ptakami wodnymi. Kie-

24