Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady działania pneumatycznych układów hamulcowych. Ćwiczenie uwzględnia wyszczególnienie i omówienie charakterystycznych elementów składowych stanowiska pneumatycznego układu hamulcowego. W trakcie ćwiczenia wykonać należy:
- pomiar czasu uzyskania ciśnienia roboczego ( czas wytworzenia ciśnienia przez sprężarkę),
- pomiar ciśnień i czasy reakcji poszczególnych siłowników,
- ciśnienie w siłownikach podczas działania korektora,
- pomiar szczelności układu (przy wyłączonej sprężarce),
- pomiar skoku pedału hamulca (skok jałowy, skok czynny),
- pomiar ciśnienia w siłownikach w zależności od stopnia nacisku na pedał hamulca,
- czas reakcji siłowników podczas „awaryjnego” zerwania złącza przyczepy.
2.1. Wiadomości podstawowe
Pneumatyczne układy hamulcowe są obecnie stosowane w zasadzie we wszystkich pojazdach ciężarowych i autobusach. Specyfika tych układów sprawia, że istnieje bardzo duża różnorodność rozwiązań tych układów. Pneumatyczne układy hamulcowe są układami obcosiłowymi. Źródłem energii potrzebnej do uruchomienia hamulców jest sprężone powietrze dostarczone przez sprężarkę zainstalowaną przy silniku samochodu i magazynowane w zbiorniku o odpowiedniej pojemności. Kierowca steruje dopływem sprężonego powietrza do mechanizmów hamulcowych.
Pneumatyczne układy hamulcowe posiadają wiele zalet, mianowicie:
- możliwość poboru powietrza atmosferycznego w nieograniczonej ilości i zgromadzenia znacznego zapasu energii po jego sprężeniu,
- skuteczność działania hamulców mimo możliwych małych nieszczelności układu,
- prawidłowe hamowanie przyczep przez włączenie ich do jednolitego obwodu hamulcowego samochodu,
- możliwość samoczynnego zahamowania przyczepy w przypadku oderwania się jej od samochodu ciągnącego,
- możliwość wykorzystania sprężonego powietrza w innych układach samochodu, przede wszystkim w zawieszeniu pneumatycznym i otwieraniu drzwi np. w autobusach,
Niestety posiadają one również istotne wady:
- większy stopień skomplikowania całego układu,
- strata części mocy silnika na napędzanie sprężarki,
- większe wymiary siłowników, co wynika ze znacznie niższego ciśnienia roboczego niż w przypadku układów hydraulicznych,
- dłuższy czas zwłoki zadziałania w porównaniu do innych układów,
- zawartość pary wodnej w powietrzu atmosferycznym stwarza niebezpieczeństwo zamarznięcia kondensatu, co prowadzi do unieruchomienia hamulców,
- mała precyzja sterowania wskutek występowania wartości progowych ciśnienia oraz histerezy zespołów,
- stały spadek ciśnienia w zbiornikach wskutek nieszczelności zaworów i złącz układu, co przy dłuższym postoju może doprowadzić do braku sprężonego powietrza w całym układzie, czyli brak działania hamulców,
- brak możliwości dynamicznego dopasowania siły hamowania pojazdu ciągnącego i przyczepy (naczepy),
- możliwość powstawania awarii całego układu w starszych konstrukcjach niezaopatrzonych w zawory zabezpieczające