7560514247

mieszanina eutektyczna węglików pierwotnych, wtórnych i najczęściej drobnego perlitu. Po przeróbce plastycznej i rozbiciu struktury pierwotnej, w osnowie stali występują węgliki pierwotne i wtórne. Stale te mają dużą hartowność, która pozwala na hartowanie narzędzi o mniejszych przekrojach w powietrzu, a dzięki dużemu udziałowi objętościowemu twardszych od cementytu węglików stopowych (głównie chromu) należą do bardzo odpornych na ścieranie. Ponadto duża regularność odkształceń po hartowaniu bez zmiany kształtu powoduje, że stosuje się je do wyrobu narzędzi o skomplikowanych kształtach, m.in. na płyty tnące do wykrojników, pierścienie do przeciągania, szczęki i rolki do walcowania i wytłaczania, sprawdziany itp.

Obróbka cieplna stali stopowych do pracy na zimno

Narzędzia ze stali stopowych do pracy na zimno przede wszystkim muszą mieć dużą twardość i odporność na ścieranie, dlatego są hartowane i nisko odpuszczane.

Nagrzewanie narzędzi ze stali wysokostopowych o skomplikowanych kształtach przeprowadza się kilkustopniowo dla zminimalizowania naprężeń cieplnych.

Hartowanie stali nadeutektoidalnych przeprowadza się z temperatur 30 - 50°C powyżej Aci, a ledeburytycznych z temperatur powyżej Ac_cm. (W stalach nadeutektoidalnych podczas austenityzowania węgliki wtórne pozostają nie rozpuszczone, a w stalach ledeburytycznych rozpuszczają się w większości węgliki wtórne, a pozostają nie rozpuszczone węgliki pierwotne.) Podczas austenityzacji pozostawia się więc pewną część węglików nie rozpuszczoną, co zwiększa odporność na ścieranie.

Odpuszczanie w temperaturze 180°C zapewnia wysoką twardość, rys. Ib, struktura składa się z martenzytu listwowego z austenitem szczątkowym i węglikami nie rozpuszczonymi podczas austenityzacji.

Temperatura odpuszczania, *C    Temperatura odpuszczania, *C

Rys.l. Wpływ temperatury odpuszczania na zmiany twardości stali narzędziowych: a) niestopowych, b) stopowych do pracy na zimno

Stale narzędziowe do pracy na gorąco

Są przeznaczone na narzędzia, których temperatura powierzchni nagrzewa się powyżej 200°C i jednocześnie narażone są na częste i nagłe zmiany temperatury, odpuszczające działanie ciepła, duże naciski i ścieranie. Stosowane są m.in. na matryce, narzędzia do wyciskania, walce hutnicze, formy odlewnicze.

Stale do pracy na gorąco muszą odznaczać się:

• Dobrymi własnościami mechanicznymi w podwyższonych temperaturach (wysoką

wytrzymałością, twardością, dobrą ciągliwością), a w wypadku dużych wymiarów narzędzi w nich wykonywanych (matryce) muszą mieć dużą hartowność,