7648595147

PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA. 259

Autor zebrał skrzętnie wszelkie podania o kolorycie historycznym i religijnym, wszelkie baśnie ludowe, pieśni, i to nietylko polskie, ale wszystkich słowiańskich narodów, i przetopił to w ogniu swej fantazyi w jednolity obraz walki Gzarnoboga z Białobogiem.

Są miejsca, które przypominają „Obronę Sokołowa^u Morgenbe-sera, jak np, gdy na turniejach u Wandy zjawiają się:

„Odo z Szampańskiej krainy i Bożo,

Co najpiękniejszy zamek ma nad modrą Mozą,

*n

Przybył Amadis, dzielny król Galskich rycerzy,

A Roland z Parziwalem od jasnych puklerzy W słońcu jaśnieli, gdy na dzielne swoje konie Usiedli. Lohengrina tu zaniosły tonie Morskie z krajów najdalszych; z lutnią stał na łodzi I śpiewał, a ciągnęły łódź czarną po wodzie Szumnej białe łabędzie. Gdzieś z Greckiej krainy Achilles przybył szybki po rękę dziewczyny Lackiej; klnie się na wszystko, że dziewczę zwycięży,

Boć przecie on o wiele najlepszym wśród męży.

_ « _

Był i Samson Żydowski; nie brakło Hektora,

Ni witezia Tezeja, ani Ag en ora,

Co w Tyrze dokazywał. I Zabój przybywa Z czeskiej ziemi, a Słowój do boju zagnywa Druha swojego. Z innych tutaj dostrzeżono Menelaja, co z piękną się rozjechał żoną Heleną, i z pod Rzymu Ewandra dzielnego,

I Zygfryda, którego święte wróżby strzegą;

Bo kiedy smoka zabił, we krwi wykąpany Smoczej, odtąd bezpieczen jest od wszelkiej rany.

Był i Eneasz, co był odjechał Didony,

I brat jego Palemon, co w litewskie strony Zaniósł plemię Trojańskie. Pośród lackiej młodzi Nikt nie zaprzeczy, że tu pan Wałkierz dowodzi;

Rad z Galaorem mówi, rycerzem Hiszpańskim O bojach i przewagachA

Zgromadzenie tych postaci w turniejach u Wandy na Wawelu trąci szopką, jest wybrykiem rażącym. Wiemy aż nadto, że lud o tych postaciach nie wie i nie wiedział, a więc i baśni o nich nie stworzył. Po tym ustępie cokolwiek w niesmak idzie dalsze opowiadanie, bo nie możemy sobie zdać sprawy, gdzie się kończy podanie ludowe, a gdzie zaczyna fantazya autora, a budzi się w czytającym podejrzenie, że kaprys autora znowu z legendy uczyni humoreskę.

Posądzić musimy autora, że wylazł z niego na chwilę Dziedu-