7648595158

PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA. 269

czerwca 1889 r. uroczystość przyjęcia na łono prawosławia 128 Czechów i 2 Polaków. Osada czeska w Podurkowie (powiat żytomierski), licząca 46 osób, przyjęła w całości prawosławie. Z liczby 300 Czechów, mieszkających w Wysokiem, około 100 przeszło do kościoła prawosławnego. Jeszcze obfitsze żniwo zebrało duchowieństwo prawosławne w Besarabii: w kolonii czeskiej Nowogrodzie (powiat Iz mail), d. 26 października 1889 r. ₇ 150 katolików przystąpiło do kościoła prawosławnego. Propaganda prawosławna na Wołyniu, prowadzona systematycznie i zręcznie przez władykę żytomierskiego Palladyusza i popa Trypolskiego, wystawia na ciężką próbę Czechów, pozostałych wiernymi wierze katolickiej. Łatwość początkowych nawracań obudziła w leniwym zwykle klerze kościoła panującego chęć zdobywania laurów misyonarskich. Jednym ze środków propagandy są urządzane od czasu do czasu pielgrzymki do Poczajowa. Taką pielgrzymkę odbyło minionego lata 37 Czechów z osady Nowiny powiatu dubieńskiego. W Po-czajowie czerńcy przyjmowali ich nadzwyczaj uprzejmie i gościnnie. Oprócz obroku duchowego, jak np. opisu „Ławry Poczajowskiej^u,

7

Żywota Joba, ihumena poczajowskiego^u i innych podobnych płodów literatury cerkiewno-prawosławnej, otrzymywali pątnicy:    „mieszkanie

herbatę rano i wieczorem z bułkami, a przytem przyzwoity obiad“.

Do dawniej istniejącej czeskiej prawosławnej cerkwi w Hulczy przybyła obecnie druga w Kwasiłowie. Podczas obchodu konsekracyj-nego przemówił do licznie zgromadzonych p Sotncew, rzeczywisty radca stanu i honorowy sędzia pokoju, w te słowa: „Przez urządzenie i poświęcenie cerkwi wzmocniliście węzły, łączące was z prawosławną ziemią ruską, a jedność plemienną słowiańską połączyliście z pokrewieństwem ducliowem. Odtąd wasza czeska osada stała się rosyjską wsią prawosławną, a wy — Czesi wyznania prawosławnego — Rosyanami nietylko ciałem, ale i duchem^ (Nr. 5. Wolymkije Eparchial. Wiedomosti. 1889). Nawróconych Czechów hierarchia duchowna obdarza szkołami cerkiewno-paralialnemi z językiem wykładowym rosyjskim. Nauczycieli i nauczycielek do gmin czeskich posyłają tylko rosyjskiego pochodzenia. W osadzie czeskiej Kroszno, pod Żytomierzem, liczącej ogółem 400 mieszkańców, jest dotąd tylko 85 prawosławnych. Pomimo tego założono tam szkołę cerkiewno-parafialną, dla której początkowo zamierzano sprowadzić z Dubna nauczyciela Czecha, ale wyznania prawosławnego. 1 na to nie zgodził się władyka żytomierski. Na jego żądanie zamianowano nauczycielem czystej krwi Rosyanina. Celem założenia tej szkoły, do której uczęszczają wspólnie dzieci katolickie i prawosławne,