7682570608

informacji z „Teleksowej Informacji Wewnątrzpartyjnej” PZPR z okresu od grudnia 1981 r. do kwietnia 1982 r.³⁵

W latach osiemdziesiątych ukazało się kilka niezależnych albumów fotograficznych zawierających cenny materiał ikonograficzny³⁶.

1.4 Wspomnienia, relacje, wywiady

Z literatury wspomnieniowej, ze względu na jej ogólnopolski charakter, trzeba w tym miejscu wskazać takie publikacje jak: „Konspira”³⁷ oraz zbiór relacji wspomnianego ośrodka „Karta”³⁸. Warto też w tym miejscu przypomnieć wydane w 1982 roku relacje świadków i ofiar stanu wojennego. Relacje te pochodzą z różnych obszarów kraju³⁹. Nastroje w środowisku robotniczym w latach 1981 - 1982 obrazuje publikacja Robotnicze losy wydana w 1996 r.⁴⁰. Bardzo ważną publikacją jest zbiór wywiadów z działaczami struktur opozycyjnych, przeprowadzony przez Grzegorza Nawrockiego w latach 1984-1987. Większość wywiadów dotyczy okresu stanu wojennego⁴¹. W ramach wspomnianego programu badawczego realizowanego przez Biuro Edukacji Publicznej IPN ukazał się wybór relacji⁴².

W zbiorach ośrodka „Karta” znajdują się magnetofonowe nagrania wspomnień uczestników opozycji antykomunistycznej okresu PRL, także okresu stanu wojennego⁴³. W większości są to materiały nieopracowane, rękopiśmienne (jedynie pięć z nich posiada formę maszynopisową). Choć największa ilość rozmówców pochodzi z Mazowsza, to jednak pojawiają się również osoby z Gdańska, Łodzi, Kielc, Torunia, Radomia, Wrocławia oraz Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. Sytuacja w środowisku artystycznym po 13 grudnia została przedstawiona w publikacji opracowanej przez Andrzeja Romana⁴⁴. Wprowadzanie stanu wojennego z perspektywy pracownika polskiego radia przedstawia praca Andrzeja Albrechta⁴⁵. Na łamach „Zeszytów Historycznych” w 1982 r. ukazała się rozmowa z pułkownikiem LWP o nastrojach w wojsku po wprowadzeniu stanu wojennego⁴⁶.

Zarówno przed, jak i po 1989 r. ukazywały się wsoomnienia znanych działaczy opozycji oraz osób represjonowanych⁴⁷oraz wywiady z nimi⁴⁸. Istotny poznawczo jest też zbiór

³⁵    Zeszyty Naukowe ..Zderzenia" 1990, nr 5, s. 71-76.

³⁶    JUNTA JUJE! Obrazki z tzw. „stanu wojennego ”, Gdańsk: 1983 [przedruk z wydania I, Warszawa: 1982]: Powrót L.a (Gdańsk, listopad’82), Warszawa: brw. [teka zdjęć].

³⁷    M. Łopiński, M. Moskit, M. Wilk, Konspira. Rzecz o podziemnej Solidarności, Gdańsk-Warszawa: „Modem" Polski Dom Wydawniczy 1989.

³⁸    Z. Gluza, K. Madoń-Mitzner, G. Sołtysiak, „ Wstanie ”, Warszawa: ..Karta" 1991.

³⁹    Grudzień 1981 Relacje, Warszawa: KRĄG 1982.

⁴⁰    Robotnicze losy. Życiorysy własne robotników pisane w latach konfliktu 1981-1982, t. 1-2, opr. i red. A. Bartoszek, Poznań: Wydawnictwa Naukowe UAM 1996.

⁴¹    G. Nawrocki, Struktury nadziei, Warszawa: Pokolenie 1988.

⁴²    Świadectwa stanu wojennego, wybór i opracowanie A. Dudek i K. Madej, Warszawa: IPN 2001.

⁴³    Nagrań dokonywano w latach 1992-1999.

⁴⁴    Komedianci. Rzecz o bojkocie, opr. A. R., Warszawa: „Omnipress" 1990.

⁴⁵    A. Albrecht. Noc generała, „Zeszyty Historyczne" 1992, nr 99, s. 40-51.

⁴⁶    Polak nie powinien mordować Polaka - mówi pułkownik WP R. Szewczyk, „Zeszyty Historyczne”, 1982, nr 61, s. 229-233 [przedruk z ..Solidarności Walczącej". Łódź],

⁴⁷    „Polityczni" - opowieści uwięzionych w Polsce (1981-1986), Warszawa: Przedświt 1989; 13 grudnia. Wspomnienia, R. Reiff. Z. Bujak. W. Frasyniuk. M. Terlecki. J.J. Szczepański. Kraków: Wyd. „123" 1989: R. Reiff. Czas Solidarności, Warszawa: 1988; L. Wałęsa. Droga nadziei, Kraków: ZNAK 1989; T. Mazowiecki, Internowanie, Londyn: 1982; J. Rolicki, Zbigniewy Bujak: Przepraszam za „Solidarność”, Warszawa: BGW 1991; J.J. Szczepański, Kadencja, Kraków: 1989; A. Drzycimski. A. Kinaszew ski (pod ps. J. Mur), Dziennik internowanego (Grudzień 1981 - grudzień 1982), Gdańsk-Warszawa: 1989; W. Kuczyński, Obóz, Londyn: „Aneks" 1983; T.

9