Wraz z silnym postępem teorii rozwoju organizacji, w latach 70-tych ubiegłego stulecia nastąpił dynamiczny rozwój nauki o zarządzaniu zmianami. Do tej teorii nawiązali P. Hersey i K.H. Blanchard. Przedstawili oni dwie koncepcje efektywnego wprowadzania zmiany w przedsiębiorstwach19 (tabela 1.4).
Tabela 1.4. Koncepcje efektywnego wprowadzania zmiany według Hersey P. i Blanchard K.H..
Cykl partycypacyjny (zmiany oddolne) |
Cykl dyrektywny (zmiany odgórne) |
cykl zmian oddolnych - wynika on z wiedzy i inicjatywy członków organizacji oraz silnej motywacji do ich przeprowadzenia co w rezultacie wpływa na strategię usprawnień. Zmiany w tym cyklu są efektywne dzięki wewnętrznemu zaangażowaniu pracowników oraz otwartości kierownictwa na oddolną inicjatywę i umożliwianiu pracownikom kształcenia się. |
cykl zmian odgórnych - wszystkie inicjatywy zmian pochodzą od kierownictwa. Cykl ten zakłada, że dotychczasowe przyzwyczajenia muszą ulec zmianom, a pracownicy powinni dokształcać się. Zmiany dyrektywne mogą być efektywne w przedsiębiorstwach, w których pracownicy preferują odgórne inicjowanie zmian i są wprowadzane w organizacjach obojętnych na zmiany lub niezdolnych do zmian. |
Źródło: Opracowanie własne
1.4. Czynniki wywołujące konieczność zmian
Motywów wprowadzania zmian w przedsiębiorstwie należy upatrywać zarówno w jego środowisku wewnętrznym, jak i otoczeniu. Na zmiany wpływa wiele czynników. Niektóre z nich bezpośrednio je wywołują i wspierają a inne są hamulcem, a nawet je blokują. Zmiany zachodzące w otoczeniu są dzisiaj złożone i oddziałują na wszystkie obszary i poziomy funkcjonowania firmy. Zdaniem J. Penca „wymuszają określoną jej transformację i dopasowanie się do struktury i potencjału tego otoczenia. Powodują one, że firma musi często odrzucać to, co było efektywne w przeszłości, a nawet „wymyślać” przyszłość, przekształcać się i tworzyć siebie od nowa, aby móc urzeczywistniać swoje zamierzenia i lepiej służyć swemu otoczeniu a zarazem sobie”20.
19 Grzybowska K., Reorganizacja przedsiębiorstw. Zarządzanie zmianą organizacyjną, wyd. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2010.
20 Zając Cz., Społeczne i organizacyjne problemy przejęć i fuzji przedsiębiorstw, wyd. WAE Wrocław 2006, s. 20.
15