7960663312

Wówczas na czele Instytutu staną! nieżyjący już dziś Józef Wybicki, pierwszy Starosta Krajowy pomorski, wnuk autora słów Hymnu Narodowego. Obecnie moimi kolegami w Zarządzie Instytutu sa ks. prałat Alfons Mańkowski, jako zastępca Prezesa, kurator dr. Michał Pollak jako sekretarz, dr. Otton Steknborn jako skarbnik. Stanowisko dyrektora zajmowali kolejno: prof. Stanisław Srokowski i ś. p. docent dr. Teodor Tyc. Obecnie, od 1 grudnia 1927, stanowisko dyrektora Instytutu Bałtyckiego zajmuje dr. Józef Borowik.

Prosimy o kilka zasadniczych informacyj o zadaniach Instytutu Bałtyckiego.

— O zadaniach naszei instytucji — oświadcza p. Starosta Łącki — mówi zasadniczo paragraf 2Jej statutu, który brzmi: „Instytut Bałtycki ma za cel badanie stosunków gospodarczych, politycznych. narodowościowych I t. p. wybrzeża bałtyckiego pod kątem widzenia związanych z niemi interesów polskich".

Mówiąc o naszej pracy, trzeba przedewszystkiem podkreślić charakter Instytutu Bałtyckiego jako ośrodka organizacyjnego w dziedzinie badań pomorskich i bałtyckich. Instytut nie ma zamiaru tworzyć własnych zakładów, ściągać do nich pracowników naukowych, rozbudowywać własny aparat techniczno-naukowy. Instytut dąży jedynie do tego. aby określona Praca naukowa została dokonana. Nie zależy mu wcale na tein, aby praca ta ukazała się z zaznaczeniem „z Instytutu Bałtyckiego", lub żeby została dokonana przez jego własnych pracowników. Instytut Bałtycki opiera sie o istniejące zakłady akademickie, utrzymuje ścisłą łączność z ich kierownikami, zachęca do wysiłków w określonym kierunku, udziela pomocy w poszczególnych wypadkach. Krótko mówiąc, stanowi niejako „spiritus movens" poczynań naukowych w zakres^:e określonym przez jego zasadnicze zadania.

Drugą najbardziej istotna cechą metody pracy Instytutu Bałtyckiego jest świadoma celowość poczynań naukowych. Instytut Bałtycki interesuje sie tyko temi za-Rad-nieuiami. które ściśle łączą sie z trzema podstawowemi potrzebami w dziedzinie obrony Pomorza na światowym terenie. Te podstawowe potrzeby, to: 1) po-^■szechne uświadomienie nierozerwalności Pomorza z Polska; 2) skierowanie ekspansji gospodarczej w kierunku morskim; 3) zwiększenie udziału polskiego w dorobku naukowym w dziedzinie badań bałtyckich i morskich. Zadania te są realizowane przy pomocy wydawnictw, odczytów, o-raz zjazdów naukowych. Ponadto Instytut uruchomił systematyczną prace informacyjną na szerszą skale i na poziomie naukowym.

Zapytujemy o bilans wydawniczy Instytutu Bałtyckiego.

—    Zawiera on dotychczas—odpowiada p. Starosta Łącki —około 50 pozycyj księgarskich. Składa sie na nie: 15 tomów zasadniczego wydawnictwa — „Pamiętnika Instytutu Bałtyckiego", który ukazywał sie w trzech scrjach: „Balticum", „Dominium Maris" i „Zjazdy Pomorzoznawcze"; dalej — 7 odbitek rozpraw naukowych. przeszło 20 dużych broszur z treścią wykładów, wygłoszonych w Poznaniu, w Toruniu i w Gdyni; wreszcie — 7 innych wydawnictw w różnych jeżykach, miedzy innemi szeroko znany opis portu gdyńskiego, oraz — ostatnio — „Dziesięcioro o Pomorzu".

Zapytujemy o akcje odczytową.

—    Akcja odczytowa Instytutu Bałtyckiego — mówi p. Starosta Łącki — jest zakrojona na szeroką skale. Wymienić trzeba pięciodniowy kurs pomorzoznawczy dla prasy w styczniu 1930 roku. w którym wzięło udział 23 prelegentów, przeważnie profesorów wyższych zakładów naukowych, oraz przeszło stu słuchaczy, dziennikarzy z całej Polski. W oddziale Instytutu w Gdyni, którego inauguracja nastąpiła 21 października

1931,    zorganizowaliśmy cykl odczytów, utrzymanych na ooziomie uniewrsyjeckim. pod ogólnym tytułem: „Światopogląd Morski".

Instytut urządza ponadto naukowe zjazdy pomorzoznawcze, przyciągając do współpracy polski świat naukowy. Około 90 ludzi nauki, przeważnie profesorów szkół wyższych, współdziała dziś czynnie w realizacji zadań Instytutu. Odbyły sie dotychczas dwa zjazdy pomorzoznawcze. zorganizowane przez Instytut Bałtycki. Pierwszy, poświecony zagadnieniu narodowościowemu, odbył sie w Toruniu w roku 1931; drugi, poświecony stosunkom własności ziemskiej — w Poznaniu w roku

1932.

Zapytujemy, co w ramach działalności Instytutu Bałtyckiego należy jeszcze podkreślić specjalnie poza wymienioną działalnością wydawniczą, odczytową i ogólno-organizacyjną.

—    W ramach Instytutu — mówi p. Starosta Łącki — dokonywana jest poważne praca infor-macyjno-naukowa. Instytut śledzi przedewszystkiem czujnie, jak akcja „rewizjonistyczna" przejawia się w stosunku do Pomorza w codziennych odruchach i wypadach. W tym celu gromadzi z rozmaitych źródeł zagranicznych informacje, dotyczące prasy obcej. Instytut stworzył archiwum wycinków, oraz prowadzi skrupulatną bibljografje. Archiwum wycinków stało sie zaczątkiem zorganizowanego następnie „działu informacji naukowej". Jest to obecnie ośrodek pracy dla zwalczania orzeciw-polskiej propagandy rewizjonistycznej. prowadzonej przez Niemców miedzy innemi przy pomocy dzieł specjalnych i w publikacjach periodycznych. Ten dział Instytutu, który określić należy jako najważniejszy, objął dr. Roman Lutman. który jest jednocześnie stałym zastępcą dyrektora

Po przesortowaniu zagadnień naukowych przez bibliografię Dział Informacji Naukowej wysyła zamówienia do księgarń zagranicznych. W ten sposób wszystkie wydawnictwa amerykańskie, angielskie, francuskie, niemieckie, czy włoskie, traktujące o Pomorzu polskiem, dostają sie do Torunia, do biblioteki Instytutu, dziś już w bardzo w nie zasobned. Kilkudziesięciu „ludzi od warsztatów naukowych", przeważnie profesorów i asystentów wyższych uczelni, związanych nerwami pracy z Instytutem Bałtyckim, czyta te dzieła, streszcza je i omawia. W ten sposób powstają komunikaty Działu Informacji Naukowej Instytutu Bałtyckiego. Ukazało sie dotychczas około 150 takich komunikatów, w czem 69 w formie druków. Dotyczą one różnych doniosłych zagadnień w zakresie o-bjetym zainteresowaniami Instytu Bałtyckiego. Komunikaty te nie idą do handlu księgarskiego. Są przeznaczone dla współpracowników naukowych Instytu. dla in-stytucyj rządowych i d*Ja prasy. JeżeLi jakieś zagadnienia lub kwe-stje powtarzają sie uporczywie w dziełach lub czasopismach. Instytut Bałtycki poddaje je gruntownej fachowej analizie naukowej i udziela stypendjów dla specjalistów, podejmujących obszerniejsze studja w tym kierunku.

Jest to — kończy p. Starosta Łęcki — oczywiście tylko bardzo ogólny, pobieżny rzut oka na dorobek Instytutu Bałtyckiego.

Dodać trzeba, że cenne informacje p. Starosty Łąck ego dają jud należyte pojecie, jak pieknie rozwija sie to dzieło i jak ogromna posiada doniosłość.