8265159252

jest obiektywny.

Taki narrator występuje w serii książek o „Panu Kuleczce ” Wojciecha Widłaka, w „Wielkomiludzie ” Roalda Dahla, w „Tsatsikim i mamuśce "Moni Nilsson.

Pamiętajmy jednak, że w jednym utworze może występować kilka rodzajów narracji. Np. powieść zaczyna się od wprowadzenia narratora świadka, który zamienia się w narratora wszechwiedzącego, który z kolei czasami "oddaje głos" narratorom bezpośrednim. Sztandarowym tego przykładem jest „Lalka” Bolesława Prusa, w której narracja 3.osobowa przeplata się z 1.osobową (pamiętnikiem Rzeckiego). Kiedy już wiemy, czy narrator jest 1.osobowy czy 3.osobowy i co z tego wynika, należy przyjrzeć mu się uważnie i zadać kolejne trzy pytania, które pomogą nam scharakteryzować tak jego, jak i strategię narracji.

A więc:

1.    Jaki jest stosunek narratora wobec świata przedstawionego w opowieści, czyli jaki jest:

•    punkt widzenia narratora;

•    dystans narratora wobec opowiadanych zdarzeń i postaci (czasowa od nich odległość);

•    zakres wiedzy narratora o świecie przedstawionym - wszystkowiedzący lub o ograniczonej wiedzy (np. kiedy narrator był świadkiem tylko niektórych zdarzeń i zasady ograniczenia jego wiedzy są ważne - mogą mieć wpływ na rozumienie i interpretację tekstu).

2.    Jaki jest jego stopień widoczności w tekście (narracja przezroczysta lub nie) czyli - czy ma miejsce:

•    gramatyczna jawność „ja” opowiadającego;

•    wspominanie o okolicznościach towarzyszących opowiadaniu;

•    ocenianie i komentowanie wydarzeń i postaci.

3.    Jaki jest jego stosunek wobec odbiorców dzieła, czyli czy np. występują bezpośrednie zwroty do odbiorcy (np. „Pamiętajcie moi drodzy...). Jeśli tak, mamy do czynienia z narratorem ujawnionym.

BOHATER

Teraz, kiedy już wiemy dokładnie, kto opowiada nam historię i z jakiego punktu widzenia, przyglądamy się temu, o kim opowiada, czyli - kto jest bohaterem pierwszoplanowym naszego tekstu. Bohater może być:

•    człowiekiem (dzieckiem - „Matylda” Roalda Dahla, „Tsatsiki i mamuśka” Moni Nilsson lub dorosłym - „Pan Huczek” Hannu Makela)

•    zwierzęciem (seria o ryjówce Florce Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel, „Ach, jak cudowna jest Panama” Janoscha)

•    przedmiotem („Rynna”, „Sznurkowa historia” Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel)

•    postacią fantastyczną („Gębolud” Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel; „Wiekomilud” Roalda Dahla)

•    uczuciem lub stanem (np. śmierć w „Gęś i śmierć” Elbrucha)

•    może być nawet Nikim (wiersz Danuty Wawiłow ”Sam nie wiem kto”).

Czasami to, kto jest głównym bohaterem nie jest oczywiste, jak na przykład w „Piaskowym wilku” Asy Lind, gdzie postacią równie ważną jak Karusia, jest piaskowy wilk, którego spotyka codziennie na plaży. Podobna sytuacja ma miejsce w „Wielkomiludzie” Roalda Dahla, gdzie z kolei obok tytułowego olbrzyma występuje mała Zosia.