bohatera romantycznego (bunt, młodość, wrażliwość, uczuciowość, wewnętrzne rozdarcie) - przedstawia najważniejsze fakty z życia i twórczości Mickiewicza i Słowackiego, wskazując wpływ biografii autorów na ich twórczość - porównuje sposób ukazania młodości w literaturze różnych epok, pisze pracę na ten temat | ||
3. W świecie duchów. Tajemnica istnienia i wyzwolenie wyobraźni ballady, np.: Johann Wolfgang Goethe. Król olch Adam Mickiewicz. Lilie |
- interpretuje znane ballady, wskazując w nich elementy typowe dla romantycznego widzenia świata - wskazuje cechy ballady romantycznej (synkretyzm rodzajowy, ludowość, śpiewność, nastrojowość, tajemniczość, cudowność świata przedstawionego), odnosząc je do czytanych utworów - wyjaśnia pojęcia: synkretyzm, mistycyzm, spirytualizm. subiektywizm - na podstawie poezji i malarstwa określa, na czym polega romantyczne widzenie natury - wyjaśnia, popularność motywu nocy w twórczości romantyków - na podstawie ballad wskazuje nowe. pozarozumowc sposoby poznawania świata - wyjaśnia, na czym polega ludowość ballad i jaki obraz ludu stworzyli romantycy - wskazuje pouczenia (prawdy moralne) sformułowane w balladach i na ich podstawie rekonstruuje światopogląd romantyczny - podaje przykłady romantycznego zainteresowania baśniami, legendami i podaniami ludowymi (również kulturą ludową) oraz mitami (np. dzieła braci Grimm, Hansa Christiana. Andersena, Oskara Kolberga) - dostrzega romantyczny rodowód współczesnego nurtu grozy w filmie i literaturze - na wybranym przykładzie podaje cechy filmu grozy (horroru) - wskazuje różnice między horrorem a thrillerem |
- prawidłowo używa terminów: mistycyzm, spirytualizm, metafizyka, irracjonalizm, subiektywizm - analizuje kreację narratora w balladach romantycznych - analizuje język i styl ballad romantycznych: S wskazuje stylistyczne i wersyfikacyjne wykładniki emocjonalności wiersza: określa ich funkcje •ó wskazuje środki służące rytmizacji tekstu - pisze recenzję wybranego horroru, uwzględniając |
4.1 Miłość. Ogień i Izy Wertera, czyli między sentymentalizmem a romantyzmem Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera |
- odwołując się do powieści, charakteryzuje postać Wertera: •f opisuje jego uczucia ó analizuje relacje z naturą i innymi ludźmi V określa przyczyny jego osamotnienia •f wskazuje cechy sentymentalne i romantyczne bohatera ■ó określa źródła jego tragizmu - wyjaśnia terminy i określenia: powieść epistolama, werteryzm, kochanek sentymentalny, kochanek romantyczny - charakteryzuje przedstawiony w utworze wzorzec miłości |
- wykazuje związki formy powieści i sposobu prowadzenia narracji z jej warstwą ideową - opracowuje portrety psychologiczne bohaterów - porównuje systemy wartości i sposób widzenia świata Wertera i Alberta - wnioskuje, dlaczego powieść Goethego wywarła tak wielki wpływ na współczesnych, a bohater literacki znalazł naśladowców |
4.2 Miłość romantyczna Adam Mickiewicz. IV cz. Dziadów (fragment) Adam Mickiewicz. Dobranoc Cyprian Norwid, W Weronie |
- charakteryzuje postać Gustawa - określa cechy miłości romantycznej prezentowanej przez bohatera IV cz. Dziadów - wskazuje stylistyczne i językowe wykładniki gwałtownie zmieniających się uczuć Gustawa - wskazuje nieszczęśliwą miłość jako ważny składnik biografii romantycznej - analizuje utwory należne do romantycznej liryki miłosnej •ó wskazuje dominantę kompozycyjną każdego z wierszy •ó określa rodzaj liryki, sytuację liryczną, kreację podmiotu lirycznego, nadawcy itp. ó formułuje hipotezę interpretacyjną V rozpoznaje gatunek literacki i jego związek z charakterem utworu •ó określa funkcje środków artystycznych |
- interpretuje kreację Gustawa (nieszczęśliwego kochanka), wskazując w niej cechy romantyczne i sentymentalne - odnosi pojęcie werteryzmu do postaci Gustawa (wskazuje podobieństwa bohaterów) - wyjaśnia miejsce miłości w romantycznej filozofii - analizuje i interpretuje romantyczne wiersze miłosne - wykorzystuje do interpretacji kontekst macierzysty wiersza (w tym - kontekst biograficzny) - wnioski ujmuje w formę pracy pisemnej (esej lub rozprawka) |
5. Wobec natury. Podróż Adam Mickiewicz, Sonety krymskie Juliusz Słowacki, Rozłączenie Adam Mickiewicz, [Nad wodą wielką i czysftj...] |
- na podstawie poznanych utworów wymienia ulubione pejzaże romantyków (step, morze, góry) - na podstawie znanych utworów opisuje krajobrazy, wskazując, na jakie cechy i motywy romantycy zwracali szczególną uwagę (np. burza, wiatr, zachód słońca, gwiazdy) - wskazuje symboliczne sensy i wartości związane z krajobrazem romantycznym (egzotyczność, magiczność, objawienie, wzniosłość, wolność, obecność Boga, przeznaczenie, przechodzenie na „drugą stronę” itp.) - przedstawia podróż jako nieodłączny element biografii romantycznej - na podstawie utworów literackich i dziel malarskich przytacza różne ujęcia motywu bohatera w drodze, |
- na podstawie analizowanych utworów ukazuje relacje między artystą (poetą romantycznym) a naturą - interpretuje czytane wiersze, wykorzystując różnorodne konteksty (biograficzne, filozoficzne, malarskie ) - wykorzystuje literaturę przedmiotu (teksty z podręcznika) do pogłębienia interpretacji czytanych utworów romantycznych - porównuje sposób wykorzystania symboliki otchłani w poezji romantycznej i wierszu współczesnym (np. w Przepaści pana Cogito Zbigniewa Herberta) |
2