Adam Mickiewicz, [Gdy tu mój trup...] Cyprian Norwid, Moja piosnka [llj Juliusz Słowacki, Grób Agamemnona, [Szli krzycząc...] |
- interpretuje wiersze romantyczne, określając zawarte w nich koncepcje i wyobrażenia ojczyzny, •S przedstawia zawartą w nich ocenę narodu polskiego •ó wskazuje przesianie (np. apele o przebudowę społeczną i moralne odrodzenie narodu) •f określa funkcje środków artystycznych •S interpretuje motywy tułacza, pielgrzyma, wędrowca - wyjaśnia, w jaki sposób literatura i sztuka romantyzmu przyczyniły się do przetrwania narodu bez państwa | |
11. Śpiewnik domowy np.: Casimir Delavigne, Warszawianka Adam Mickiewicz, Pieśń Wajdeloty Cyprian Norwid, Fortepian Szopena |
- dokonuje interpretacji pieśni romantycznych (i pokrewnych gatunków lirycznych), m.in.: •ó określa temat i nastrój utworu •ó wskazuje jego nadawcę, odbiorcę •f wskazuje poetyckie wykładniki rytmiczności omawianych utworów - wyjaśnia, czym jest wiersz sylabotoniczny, rozpoznaje ten typ wiersza - na podstawie utworów romantycznych wyjaśnia termin „poezja tyrtejska" - na podstawie Pieśni Wajdeloty wyjaśnia, jak romantycy pojmowali role poezji - dokonuje interpretacji Fortepianu Szopena: •f określa kompozycję wiersza, wyodrębnia jego części, określając ich treść •/ charakteryzuje warstwę brzmieniową •S wyjaśnia symbolikę obecnych w wierszu motywów i postaci antycznych, sakralnych, zaczerpniętych z tradycji rodzimej •/ interpretuje cytat: „ideał sięgnął bruku”, podkreślając grę słów (paradoks) ■ó charakteryzuje najważniejsze założenia Norwidowskiej koncepcji sztuki |
- analizuje środki stylistyczne budujące podniosły styl pieśni patriotycznych - wyjaśnia, dlaczego w romantyzmie odrodziła się koncepcja poety barda i jakie znaczenia wiązały się z tym pojęciem - analizuje budowę wiersza sylabotonicznego - na wybranym przykładzie analizuje środki stylistyczne typowe dla utworu tyrtejskiego - porównuje Norwidowską koncepcję sztuki i artysty (na podstawie Fortepianu Szopena) z koncepcją poezji wieszczów - wyjaśnia, na czym polega odmienność społecznej i artystycznej postawy Norwida - w Fortepianie Szopena wskazuje nawiązania biblijne i określa ich funkcję - interpretuje symbolikę obecnych w wierszu Norwida motywów związanych z muzyką (np. instrumentów) i sztuką (np. dłuto) |
12. W ogrodzie Pana Tadeusza. Przewodnik po epopei Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz |
- streszcza utwór, wyodrębniając wątki główne i poboczne, a także dygresje i epizody - ogólnie określa świat przedstawiony (czas, miejsce, postacie) - charakteryzuje Pana Tadeusza jako epopeję, dostrzegając też cechy innych gatunków literackich (sielanki, poematu opisowego, komedii, satyry, poematu heroikomicznego) - charakteryzuje narratora utworu, dostrzegając jego różne oblicza - w różnych obszarach dzieła wskazuje idealizację obrazu utraconej ojczyzny - charakteryzuje przedstawiony w Panu Tadeuszu obraz szlachty: •S opisuje mentalność, obyczajowość, styl życia, system wartości szlachty •f opisuje społeczne zróżnicowanie (magnat Horeszko, dwór szlachecki Sopliców, zaścianek Dobrzyńskich) S przedstawia typy szlacheckie ■S formułuje własne opinie i oceny na temat tej warstwy społecznej - rozpoznaje wiersz trzynastozgłoskowy, wyjaśnia jego funkcję i związek z antycznym heksametrem - na podstawie konkretnych fragmentów wykazuje opisowość utworu (np. opis dworu i jego otoczenia, stroju, broni, serwisu itp.) - wskazuje różne opisy przyrody, określając ich funkcję w utworze - analizuje wybrany opis przyrody, wskazując funkcję Środków stylistycznych (epitety, porównania, personifikacje, antropomorfizacje, onomatopeje i - charakteryzuje Jacka Soplicę jako bohatera romantycznego - określa, czym się różni kreacja Jacka Soplicy od wcześniej poznanych bohaterów romantycznych - interpretuje Inwokację i Epilog, wyjaśniając ich miejsce w kompozycji utworu |
- wskazuje w Panu Tadeuszu elementy romantyczne i pozaromantyczne - wyjaśnia, jaki wpływ na charakter utworu ma deklaracja: „widzę i opisuję” - wyjaśnia kluczową rolę powtarzającego się - przedstawia zawarty w utworze obraz polskiego dworu ziemiańskiego (ostoja polskości) - na podstawie fragmentów szczegółowo przedstawia obraz życia szlachty ukazany w utworze (gościnność, uczty, potrawy, stroje, polowania, przywiązanie do tradycji, tytuły, procesy sądowe, waleczność, patriotyzm) - na przykładzie konkretnych fragmentów wykazuje obecność nadrzędnego rytmu natury rządzącego czasem utworu i działaniami bohaterów - dostrzega i interpretuje idealizację obrazu przyrody (odejście od wierności realiom na rzecz odtworzenia wyższego ładu świata) - wskazuje relację „dom i świat”, na której oparty jest Świat przedstawiony utworu (cicha wieś litewska -burze historyczne w Europie) - wnioskuje, dlaczego tytułowym bohaterem Mickiewicz uczynił postać pospolitego młodzieńca, a nie wybitnego bohatera tragicznego - na podstawie Epilogu przedstawia obraz polskiej emigracji |
5