8331763447

Powstanie Wspólnoty Niepodległych Państw (ros.: CoflpywecTBO He3aBncnMbix TocyflapcTB, CHr, tr. Sodruzhestvo Nezavisimykh Gosudarstv, SNG) było bezpośrednio powiązane z rozpadem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, ogłoszeniem przez poszczególne republiki suwerenności, a następnie niepodległości. Piętnaście państw, które powstały w wyniku rozwiązania ZSRR musiało na nowo określić swoją rolę i miejsce w regionie i/lub świecie, wyznaczyć kierunki ekonomicznego rozwoju oraz określić zakres prowadzonej zagranicznej polityki ekonomicznej. Próbą sprostania tej trudnej sytuacji, a jednocześnie stworzenia nowego systemu odniesień, była inicjatywa powołania na obszarze poradzieckim Wspólnoty Niepodległych Państw.

Porozumienie o utworzeniu WNP jako główne cele wskazuje prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej państw, stworzenie wspólnej przestrzeni ekonomicznej, wspólnego systemu komunikacyjnego, prowadzenie wspólnej polityki migracyjnej, zwalczanie przestępczości i ochronę środowiska¹ Z kolei cele statutowe WNP to: „realizacja współpracy w sferze politycznej, ekonomicznej, ekologicznej, humanitarnej i kulturalnej i innej; wielostronny i zrównoważony rozwój ekonomiczny i społeczny rozwój państw członkowskich w ramach wspólnej przestrzeni ekonomicznej, kooperacja między państwami i integracja; zapewnienie praw człowieka i podstawowych zgodnie z ogólnymi uznanymi zasadami i normami prawa międzynarodowego i dokumentami OBWE; współpraca między państwami członkowskimi w celu zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego; przyjęcie efektywnych środków w celu zmniejszenia zbrojeń [...] likwidacji jądrowych i innych rodzajów broni masowego rażenia, osiągnięcie powszechnego i pełnego rozbrojenia; wzajemna pomoc prawna i współpraca w innych sferach stosunków prawnych; pokojowe rozwiązywania sporów i konfliktów między państwami Wspólnoty".²

Na przestrzeni 23 lat funkcjonowania WNP większość zakładanych celów nie została zrealizowana. Relacje gospodarcze między państwami WNP nie zostały jednoznacznie uporządkowane, powstało szereg umów bilateralnych i multilateralnych, obejmujących mniejszą liczbę państw (na przykład Unia Celna między Rosją, Białorusią i Kazachstanem).

Pomimo niezrealizowanych celów, skomplikowanej struktury i niedoprecyzowanego statusu niektórych państw członkowskich, Wspólnota Niepodległych Państw jest ujmowana we wszystkich najważniejszych statystykach międzynarodowych jako grupa państw i jednostka statystyczna. W World Economic Outlook Database, publikowanej przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy do grupy państw WNP nadal włączanych jest dwanaście państw, z zaznaczeniem jednak, że Gruzja nie jest już państwem członkowskim. Podobnie wygląda sytuacja w szeregu opracowań Banku Światowego czy Konferencji Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju (UNCTAD). Z kolei w bazie statystycznej United Nations Economic Commission for Europę (UNECE), Gruzja została wyłączona z jednostki statystycznej jaką jest WNP i ujmuje się w niej jedenaście państw.

KAPITAŁ LUDZKI

ZPWiM

WOJEWODA IW AZOWI EO

ElI

15

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

1

   Karta Wspólnoty Niepodległych Państw (Charter of the Commonwealth of Independent States) 34ILM12791995.

2

   Umowa ustanawiająca powstanie Wspólnoty Niepodległych Państw (Agreement Establishing the Commonwealth of Independent States) 31 ILM 143 1992; UN Dokument A/46/60 of December 30,1991, Protokół do Umowy ustanawiającej Wspólnotę Niepodległych Państw (Protocol to the Agreement Establishing the Commonwealth of Independent States) 31 ILM 1471992.